vojvodjanski identitet

2. Platforma Izvršnog veća Skupštine Vojvodine tačno uočava da
Autonomna Vojvodina ne može ostvarivati svoje bitne funkcije ukoliko nije
načelni titular svojinskih prava nad državnom svojinom koja se nalazi na
njenoj teritoriji, sa izuzetkom onog dela državne svojine koja je u funkciji onih
centralnih državnih organa koji vode poslove u oblastima u kojima centralna
vlast rezerviše puna ovlašćenja u cilju zaštite javnog interesa od republičkog
značaja. Zato što je upravljanje državnom svojinom koju su stvorili građani
Vojvodine nerazdvojivo od borbe za poboljšanje njihove ekonomske pozicije.
U tom smislu se traži eksplicitno, ustavno proširivanje nadležnosti
Pokrajine na neke ekonomske oblasti od vitalnog značaja za građane u
Pokrajini, koje su do sada bile definisane kao oblasti od javnog interesa
republičkog značaja, a koje se objektivno mogu bolje zaštititi i unaprediti na
pokrajinskom nivou (šume, vode, putevi, poljoprivreda, prirodna bogatstva,
javna bezbednost i slične oblasti od javnog regionalnog interesa).
Kao posebno značajno za funkcionalnu autonomiju u Vojvođanskoj
platformi se ističe da Pokrajina većinu svojih nadležnosti treba da finansira iz
izvornih prihoda, te da se, u okviru danas opšteprihvaćenog evropskog
načela "fiskalne decentralizacije", na primer, najmanje polovina fiskalnih
prihoda sakupljenih na njenoj teritoriji mora raspoređivati u samoj Pokrajini,
odlukama samih pokrajinskih organa; za proporciju ravnopravne deobe
zajedničkih fiskalnih prihoda sakupljenih na teritoriji autonomne pokrajine ili
za pravila po kojima se dele ti zajednički prihodi – potrebna je ustavna
garancija.
3. Autonomija Vojvodine, potrebna zbog ekonomskih karakteristika
regije, ne može se graditi na starim osnovama pošto je u poslednje dve
decenije došlo do bitnih društveno-ekonomske promene i u Vojvodini, a te
promene nalažu promenu koncepcije autonomne pokrajine.
Posle istorijskog sloma socijalizma u svetskim razmerama, početkom
devedesetih godina XX veka, i nakon rušenja Miloševićevog autoritarističkog
sistema "produženog socijalizma u Srbiji", oktobra 2000. godine, kao i posle
raspada Jugoslavije (koji je okončan ove godine), u novom sistemu
parlamentarne, pluralne demokratije i tržišnog privrednog sistema u Srbiji – i
sama Vojvodina je doživela temeljne političke, socijalne i ekonomske
promene, pa mora biti izmenjena i koncepcija njene autonomne pozicije u
Srbiji.
Sistem "ekonomske redistribucije" koji je bio jedan od stubova
socijalizma više nema oslonac u starim ideološkim dogmama, društvenoj
svojini i federalnoj organizaciji države, pa se i borba za pravedniju
26
"redistribuciju" ne može više voditi preko birokratskih političkih institucija, u
ime i za račun "kolektivne privrede" na teritoriji "društveno-političke
zajednice".
Privreda u Vojvodini je u velikoj meri privatizovana (oko 50 odsto
ukupnog kapitala je u rukama privatnih preduzetnika), a privredni sistem
Srbije je delimično liberalizovan, pa je glavni interes Vojvodine da se očuva
jedinstvo tržišta u Srbiji. To je najbolje ilustrovati vladajućom taktikom
privlačenja stranih investitora u Vojvodinu, jer se uvek ističe da oni imaju
potpuni pristup celom tržištu Srbije. U tom smislu je funkcionalna
autonomija Vojvodine daleko bolje rešenje od stare autarkičnosti socijalističke
autonomne pokrajine.
4. U Vojvodini su objektivno promenjeni parametri za populacioni
politiku i probleme preterane imigracije može uskoro postati problem
nedovoljne imigracije.
Iz Vojvodine se u proteklih 15 godina iselilo oko 100.000 pripadnika
nacionalnih manjina i oko 100.000 ranijih starosedelaca – što sugerira
zaključak da u Vojvodini više nema 54,6 odsto stanovništva koje je rođeno na
teritoriji Pokrajine, a što je rezultat migracione slike iz popisa 1991. godine –
slike koju ne možemo da uporedimo sa popisom iz 2002. godine, jer ona tim
popisom nije snimljena.
Vojvodina ipak, po popisu iz 2002. godine ima 60.000 stanovnika više
nego u vreme predhodnog popisa. To znači da je deficit stanovništva više
nego popunjen imigracijom. Ipak, postoje procene da će se imigracija stišavati
u narednim decenijama i da broj stanovnika u Vojvodini može početi rapidno
da opada. To sa ekonomskog stanovišta nije poželjno, jer je gustina
naseljenosti (94,5 stanovnika po kvadratnom kilometru) i dalje najmanja na
području Srbije.
5. U prilog autonomije Vojvodine indirektno govore i posledice
protekle centralizacije Srbije.
- Centralizacija i gašenje stvarne autonomije Vojvodine nisu ojačali
državni autoritet i doveli do pozitivnih posledica jedinstva pravnog prostora,
nego je kredibilitet države kod građana bitno smanjen, a u Vojvodini
naročito.
- U ekonomskoj sferi transfer finansijske moći u centar državnog
aparata ne samo da nije racionalizovao upotrebu oskudne akumulacije, nego
je doveo do rasipanja kapitala, besmislenih investicija, velike korupcije,
prevelike javne potrošnje u neproduktivnim domenima i katastrofalnog
27