vojvodjanski identitet

Stav da Vojvodina treba da bude republika u saveznoj državi sasvim
je ravnomerno raspoređen među "starosedeocima" i među Novosađanima
koji su doseljeni od 1961-1995. godine. Ovaj stav nije zabeležen kod ispitanika
doseljenih između dva rata, kolonista i doseljenih do 1960. godine, kao ni kod
Novosađana sa pravom glasa doseljenih posle 1995. godine. Stav da
Vojvodina treba da bude samostalna država zabeležen je samo kod ispitanika
čiji preci na ovim prostorima žive više od jednog veka, ali i kod doseljenih od
1993-1995. godine. U ovoj populaciji je i najfrekventniji odgovor "ne znam",
koji je kod svih ostalih stratuma skoro ravnomerno raspoređen.
* *
*
Povezanost stava o nadležnostima Vojvodine sa periodima i
uzrocima doseljavanja sasvim očekivano proizveo je povezanost ovog
odgovora i sa krajem iz kojeg vode poreklo sadašnji Novosađani sa pravom
glasa.
Samo na osnovu prethodnih pokazatelja bilo je očekivano da će se
stavovi "starijih Vojvođana" razlikovati od stavova doseljenih iz različitih
krajeva nekada zajedničke države. Najstariji Vojvođani su najnezadovoljniji
nadležnostima Vojvodine. Od ukupnog broja Novosađana čiji preci žive u
Vojvodini od pre Prvog svetskog rata njih ukupno 62% želi za Vojvodinu
različite stepene većih nadležnosti od današnjih. Kod ove grupe Novosađana
najpoželjnije su nadležnosti koje je Vojvodina imala po Ustavu iz 1974.
godine (33%), zatim sledi stav da Vojvodina treba da ima veće nadležnosti od
sadašnjih, ali manje nego po Ustavu SFRJ. Oko 3% njih je za republiku u
saveznoj državi, a oko 4% bi želeli da vide Vojvodinu kao samostalnu
državu. Među ostalim ispitanicima iz ovog stratuma, osim 62%
nezadovoljnih, najviše je onih koji misle da Vojvodina treba da ima
nadležnosti ovakve kakve ima sada 22%, za ukidanje autonomije je 3,8%
ispitanika čiji preci žive u Vojvodini jedan vek i više, dok njih oko 12% kažu
da ne znaju kakve bi nadležnosti Vojvodina trebala da ima.
Kod svih ostalih stanovnika Novog Sada, čiji su preci, ili su oni sami
doseljeni iz raznih krajeva Jugoslavije, najzastupljeniji je odgovor da
Vojvodina treba da ima nadležnosti ovakve kakve ima sada, osim kod
doseljenih iz Beograda kod kojih je učestaliji odgovor da Vojvodina treba da
ima veće nadležnosti od sadašnjih, ali manje od onih koje je garantovao Ustav
iz 1974. godine.
86
Kod stanovnika Novog Sada koji vode poreklo iz Bosne i
Hercegovine (gotovo svaki četvrti anketirani punoletni građanin Novog Sada
vodi poreklo iz ove bivše jugoslovenske Republike), Hrvatske, Makedonije,
Kosova i Metohije i Crne Gore najzastupljeniji je stav da Vojvodina treba da
ima nadležnosti ovakve kakve ima danas. Kod njih je više nego kod drugih,
zastupljen stav da treba ukinuti svaku autonomiju. Ovakvu opciju zagovara
svaki četvrti (20,1%) Novosađanin poreklom iz BiH. Posle njih nabrojnije
pristalice ukidanja autonomije poreklom su sa Kosova i Metohije i Beograda
(16,7%). Od ukupnog broja Novosađana koji zagovaraju ukidanje autonomije
svaki drugi je poreklom iz BiH, ali istovremeno među zagovornicima
ukidanja autonomije više nego svaki peti (21%) je iz porodice koja živi u
Vojvodini od pre Prvog svetskog rata. Od ukupnog broja anketiranih koji su
poreklom iz BiH njih 22% je nezadovoljno sadašnjim nadležnostima
Vojvodine. Ako se ovom broju dodaju i oni koji su za sadašnje nadležnosti
Vojvodine može se konstatovati da su oko 66% učesnika istraživanja, koji su
poreklom iz BiH, zagovornici nekog oblika autonomije.
Slično su raspoređeni odgovori i kod Novosađana koji vode poreklo
iz drugih krajeva nekada zajedničke države, s tim što je nezadovoljstvo
postojećim nadležnostima Vojvodine nešto veće kod Novosađana doseljenih
iz ostalih delova Srbije, nego što se ono beleži kod doseljenih iz BiH,
Hrvatske, Crne Gore i Kosova i Metohije.
Kao zaključak moglo bi se konstatovati da većina stanovnika Novog
Sada preferira neki od oblika autonomija Vojvodine. Koliko su zadovoljni
njenim nadležnostima i koji bi stepen autonomije želeli za Vojvodinu zavisi
od toga kada i pod kojim uslovima i iz kojih krajeva su se doseljavali u
Vojvodinu današnji građani Novog Sada, odnosno njihove porodice i preci.
87