Proceedings - Viện Vật lý

_________________________________________________________________________________Những tiến bộ trong Quang học, Quang tử, Quang phổ và Ứng dụng. 8/2006, Cần Thơ, Việt NamNGHIÊN CỨU CÁC TÍNH CHẤT QUANG CỦA VẬT LIỆUNHIỆT PHÁT QUANG NỀN LITHIUM BORATEBùi Thế Huy, Huỳnh Kỳ Hạnh, Tống Văn Tuất, Hà XuânVinhHuỳnh Thị Bảo Châu, Vũ Quốc Việt, Võ Thị Thu HàPhân viện Khoa học Vật liệu tại Nha Trang (Viện KH&CN Việt Nam)02 Hùng Vương- Nha TrangTóm tắt: Vật liệu nhiệt phát quang (NPQ) đầu tiên trên nền Lithium borate đượcsử dụng làm liều kế là Li 2 B 4 O 7 :Mn (Schulman et al., 1967). Vật liệu này có độnhạy thấp, nguyên nhân là do vùng phổ phát xạ nằm trong khoảng 600 nm- xa vớivùng đáp ứng của hầu hết các loại ống nhân quang. Tác giả Takenaga đã sử dụnghoạt chất Cu thay cho Mn và đã làm tăng độ nhạy của vật liệu NPQ này với phổphát xạ trong vùng khoảng 360 nm.Vật liệu Li 2 B 4 O 7 với các chất hoạt hóa khác nhau đã được chúng tôi nghiêncứu điều chế và đánh gía sự ảnh hưởng của các chất thêm vào lên dạng của đườngglow curve, lên độ nhạy, cấu trúc, phổ hấp thụ…1. Mở đầuMột vài vật liệu NPQ với số nguyên tử hiệu dụng gần 7,4 thì tương đương mômềm sinh học. Trong đó Lithium borate hiện diện như là loại vật liệu NPQ hiệudụng nhất với số nguyên tử hiệu dụng Z eff = 7,3.Vật liệu nhiệt phát quang (NPQ)đầu tiên trên nền Lithium borate được sử dụng làm liều kế là Li 2 B 4 O 7 :Mn [1], có độnhạy thấp do phổ phát xạ nằm trong vùng 600 nm. Năm 1980, Takenaga [2] đã thaythế Mn bằng Cu và thu nhận được phổ phát xạ của vật liệu nằm trong vùng 360 nm.Tuy nhiên khả năng thương mại hóa vật liệu này làm liều kế còn gặp khó khăn dohiện nay vật liệu được chế tạo dưới dạng bột, chứa trong túi nhỏ như của củaPanasonic với thiết kế đặt biệt.Để nâng cao khả năng ứng dụng của vật liệu này, năm 1999 M.Prokic [3] (ViệnKhoa học Hạt nhân- Yugoslavia) đã thử chế tạo Li 2 B 4 O 7 :Cu,In vàLi 2 B 4 O 7 :Cu,In,Ag dưới dạng viên. Trong những năm gần đây, vật liệu NPQ nềnLithium Borate càng được nghiên cứu mạnh mẽ với mục đích ứng dụng trong đoliều phóng xạ cũng như làm liều kế nơ trôn trong kỹ thuật hạt nhân. Hơn nữa vậtliệu nền LBO dạng đơn tinh thể [4] hiện nay đang được nghiên cứu mạnh mẽ hướngtới mục đích sử dụng trong thông tin như ứng dụng làm thiết bị sóng âm bề mặt choviệc lọc tần số “nội” của điện thoại di động…Với mục đích nâng cao độ nhạy và nghiên cứu những tính chất quang của vậtliệu NPQ nền Lithium borate (LBO) dạng bột và thủy tinh, chúng tôi đã tiến hànhnghiên cứu điều chế các loại vật liệu nền LBO với các hoạt chất khác nhau như Cu,P và Ag.138