MEDYA FORUMU

İKİNCİ GÜN
II. OTURUM
/
41
İzinizle konuşmama başlamak istiyorum. Etnik, mezhepsel ve toplumsal çatışmaların olduğu bir ortamda
zor zamanlar geçiriyoruz. Maalesef şu anda Formumuzun gerçekleştiği bu güzel Ada da
geçmişte zor zamanlara tanıklık etmişti. Son yıllarda benim ana vatanım Kırgızistan’da zor zamanlar
yaşadı.
Tarih, bize ülkelerin barış ortamlarını muhafaza etmeleri için refahın temel şart olduğunu öğretti. Her
zaman olduğu gibi bugün de aynı şeyler geçerli. Ne değişti? Modern çağ, insanlığa önceki çağda
yaşayan kişilerin bilmediği yeni iletişim teknolojileri sunmuştur. Kitle iletişim araçları ülkeleri istikrarsızlaştırmada
güçlü bir silah olabilir. Bununla beraber istikrarsızlaştırmanın gerek iç gerekse dış güçler
tarafından tetiklenmesi, hem toplumda istikrarın sağlanması için önemli bir araç olmasını, hem de
birikmiş çelişkilerin barışçıl ve anayasal bir yoldan çözülmesini sağlar.
Son on yılda medya ve gazetecilerin rolü artmaya devam ediyor. Onlar kamuoyunu etkileme vazifesi
taşıdıkları için söz ve durumlara ilişkin yorumları bakımından özellikle sorumlu olmalıdırlar.
Kırgızistan, açık ya da kapalı hiçbir şekilde sansürün uygulanmamasından dolayı haklı olarak gurur
duymaktadır. Medya mevzuatımız oldukça liberal. Örneğin, Anayasa’da iftiraya ilişkin cezai sorumluluğun
bulunmadığı yazıyor. Yetkililer, bu hukuk kuralının uygulanmaya konulmasının nedenini, siyasi
yönetimin baskıları sonucu gazetecileri zor durumda bırakacak cezai kovuşturma olasılığının ortadan
kaldırması amacıyla alındığını açıklıyor. Tabii ki, Kırgızistan Cumhuriyeti’nde de toplumsal çıkarları
korumak için belirli sınırlamalar getirilmiştir. Etnik çatışmalara, terör eylemlerine ve anayasal düzeni
zorla devirmeye yönelik çağrılar, ceza kovuşturmasını öngörmüştür.
Bununla birlikte, baskıcı önlemler istenen sonuçları getirmemiştir. Bu tür yayınları takip etmek oldukça
güç, Kırgızistan’da 1500 kayıtlı medya kuruluşu bulunmaktadır. Bazıları okurlarının artması
amacıyla ayrıca reklam gelirleri sonucunda zaman zaman asparagas haber yayımlanmaktadır. Bu tür
bilgiler; siyasi, sosyal ve etnik açıdan devlet istikrarına ciddi zarar verebilmektedir.
Bugün için en önemli ve bizi tedirgin eden konular; sınırlarımızda meydana gelen çatışmalardır. Maalesef,
komşu ülkelerimiz ile 700 km’den daha uzun sınırımız mevcut. Ne yazık ki, şimdiye kadar
sınırlar tam olarak belirlenmemiş, bazı yerlerde mahalle ya da apartman bahçesinden geçmektedir.
Komşu ülke insanları arasında sınır çatışmaları meydana gelmekte ve bazı durumlarda iki taraf da
kısmen haklı olabilmektedir.
Şu anda bakanlığımız kitle iletişim araçlarını kullanarak bu sürecin doğru şekilde yönlendirilmesine
katkıda bulunmak için çalışma başlatmıştır. Özellikle, Tacikistan ve Kırgızistan Kültür ve Enformasyon
Bakanlıkları arasında medya mensuplarının katılacağı bir forum düzenlenmesi için isteğimizi bildirdik.
Çatışmalar ve sınırlarla ilgili tartışmaların en çok meydana geldiği köylerde, Kırgız ve Tacik gazeteci
grupları arasında temas kurmayı düşündük. Bununla beraber gazeteciler, yerli halk, sınır hizmetleri ve
yerel yönetimlerin gazetecilerinin çalışmalarını nasıl değerlendirdikleri araştırmasını planladık. Bizim
taraf konuyla ilgili hazırlıklarını yaptı, uluslararası örgütlerle temas kurduk ve Tacikistan yetkililerinden
resmî cevap bekliyoruz.
Medyaya mesleki etik şartlarına uyma çağrısı yapıyoruz. Fakat devlet medyaya zorla bir şey yaptıramaz
ve yasalara göre yayın politikalarına müdahale edemez. Bunu doğru buluyorum. Bu durumda,
medyanın bu sorunlarını sadece kurumsal yolla çözmesi gerekmektedir. Kırgızistan’da gazeteciler
için etik kurallar imzalandı, ne yazık ki bugün tam olarak hayata geçirilmemiştir.
Sonuç olarak, biz gazetecilerin kendi kurallarını geliştirmeye hazır oldukları bir ortama ulaşmış bulunuyoruz.
Çünkü gazeteciliğin ifade özgürlüğü sorumluluğunu almaması, bugün gazeteciliğin kendi
kendini yitirdiği anlamına gelmiştir. Bakanlığımız devlet adına yetkilendirilmiş olup, enformasyon
sektöründe bazı yeni kuralların herkes tarafından geliştirebileceği çalışma ortamlarının oluşturulması
görevini üstlenmesi gerekmektedir. Bir kez daha söylemek istiyorum; bizler gazetecilik etiğine ilişkin
konularda baskıcı tedbirler değil, diyaloğun sürdürülmesi görevini hedefledik.
Kırgızistan’da artık gazetecilik alanında çatışma ve anlaşmazlık gibi durumların çözümü ile ilgilenen
bir kamu kültürü var. Yakın gelecekteki amacımız çözüm bulunamayan sorunların yeniden gözden
geçirilmesi, neler yapılabileceği konusunda aktif rol üstlenmektir. Çabamız sadece sorun ve çatışma