MEDYA FORUMU

İKİNCİ GÜN
III. OTURUM
/
67
Tüm bunlar varken geçmişin hatıralarından bahsetmek de inan insanın içinden çok gelmiyor. Kırım
Tatarlarının başına bu felaket 1783 yılında geldi. 1783 yılında Kırım’da bir Rus bile yaşamıyordu. Bugün
Kırım’ın Rusya’ya dönmesinden, Rusça söylersek “Vazvraşeniya Kırıma Rassii” (Bозвращение Kрыма
Rоссии) tabiri kullanılıyor. Bunu utanmazca söyleyen insanların ülkesinde bu söylenirken 1783’te bir
tek Rus Kırım’da yaşamıyordu. Oranın halkı bizzat o zamanki işgalden sonraki Rus makamlarına göre
yüzde 98 Kırım Tatarlarından yani Türk dili konuşan Müslümanlardan müteşekkildi. Bu iki küsur asırlık
Rus hâkimiyeti Kırım’da Kırım Tatarlarına sadece ve yalnızca felaket getirdi. GASPIRALI yok olmanın
ucuna gelmiş bir toplumu kurtarmaya uğraşmaktaydı. GASPIRALI’dan sonra da bu toplumun gerek
Rus Çarlığı ve Sovyetler Birliği tarafından yok edilmek için her şey yapıldı. Sadece bunları anlatmak
için sabahtan akşama kadar burada konuşmamız gerekirdi.
İşte GASPIRALI’nın tarihteki yeri bu ama onun, çocuklarının, çocuklarının derken gerçek manada
torunlarının bugün yaşadıkları. İnşallah bunlardan hepimizin çıkartacağı çok dersler vardır diye düşünüyorum.
İnşallah bu gibi toplantılar geleceğin ve bugünün GASPIRALI’nın anlamını çıkartmaya
vesile olur. Ama şunları son olarak ifade etmek isterim, Rusya’nın gücü sadece övünerek söylediği
nükleer değerlerinden, tanklarından, toplarından, füzelerinden ibaret değil. En önemli silahlarından
birisi tam bir Sovyet geleneğine bağlı olarak son derece keskince kullandığı dezenformasyon yani
dezinformatsiya (Дезинформация) teşkil ediyor. Bu o kadar kuvvetli bırakın Rus halkının tamamen
beyninin yıkanmasını olayların akıl almaz derecede saptırılarak gösterilmesini, maalesef hür dünya
diyebileceğimiz, tam Soğuk Savaş tabiri oldu ama artık bunlara dönmenin gereği gözüküyor. Batı
dünyasında ve kardeş ülkeler dediğimiz ülkelerde, Azerbaycan’da, Kazakistan’da ve diğerlerinde
bile dezenformasyonun son derece etkili olduğunu görüyoruz.
Bütün bunlar tabii ki sadece Kırım için geçerli değil. Konu İsmail Bey GASPIRALI olduğu için söyledim.
Hakikaten de Türk dünyası sadece Türkiye değil. Kazakistan, Azerbaycan ya da Türk dünyasının
bütün diğer parçaları Doğu Türkistan’da olan biteni Çin haber ajansından öğrenirse ne olur?
Dünyanın en aşağılık katliamlarından birisi sürdürülürken İslami fanatiklere karşı kendini savunan Çin
rejimine inanıyorsa yahut Irak’taki, Suriye’deki katliamlar medyada yer almıyorsa Kırım’a insanlar Rus
gözüyle, başka yerleri Azerbaycan’ı diğerlerinin gözüyle görebiliyorsa bitmiştir. Yazıklar olsun dememek
insanın elinden gelmiyor ama bunun mutlaka bir çaresini bulmamız lâzım diye düşünüyorum.
Çok teşekkür ederim sabrınız için sağ olunuz.
SORU - CEVAP BÖLÜMÜ
Elchin MİRZABAYLI
Halk Cephesi Gazetesi (Azerbaycan)
Tabii ki tarihçi değilim, Yavuz Hocama teşekkür ederim. İsmail
Bey GASPIRALI, Tercüman gazetesi ve gazetede Azerbaycan
Türklerinin rolü hakkında verdiği bilgiler önemli. Ama bu oturumda,
tarihî detaylarla ilgili Sayın Hakan Bey’in sözlerine karşı
fikirlerimi söyleyeceğim. Önce bir şeye dikkatinizi çekmek isterim
ki, Azerbaycanlıların Tatarlar olarak adlandırıldığını vurguladınız.
Doğru, bu kısa bir süre olmuş, önce Kafkas Müslümanları,
Kafkas Tatarları, Kafkas Türkleri, son olarak da Azerbaycan Türkleri olarak adlandırılmışlar. Sovyet
döneminde, 1937’den sonra pasaportlar değişmiş ve Azerbaycan Türkleri, Azerbaycanlı olarak adlandırılmışlardır.
Bir detaya dikkat edilmesini istiyorum, Tercüman gazetesine ilişkin söylediklerinizi
doğru bulmuyorum. Eğer Azerbaycan zenginlerinin, o cümleden, “Azerbaycan veya diğer Türk dünyasının
önemli isimlerinin rolü olmasaydı İsmail Bey GASPIRALI tek başına Tercüman gazetesini yine
çıkarabilirdi”, ifadesi, böyle bir yaklaşım kanaatime göre tümüyle yanlış.
KIRIMLI
Ben olmazdı dedim, olardı demedim, olmazdı dedim.