Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ñîíãîæ, Áîãä õààí, Õàòàí õààí õî¸ðûã Õ¿ðýýíä èð¿¿ëýí Çàñãèéí ãàçðûí òàâàí<br />
ÿàìûã äàõèæ áàéãóóëàõ” 96 ãýæ îâò ñàíààãàà äàëäëàí ºã¿¿ëæ áàéæýý. “Õýñýã<br />
äýýä íî¸ä ëàì íàð àâòîíîìè ñýðãýí áàéãóóëàãäñàíòàé õîëáîãäóóëàí Áîãäîä<br />
áàÿð õ¿ðãýõ áà Áîãäûã õàìãààëæ áàéãàà ìîíãîë æàíæèí “Ëóâñàíöýâýýíä<br />
òàëàðõàë èëýðõèéëýõýýð Ìàíçóøèð õèéäýä î÷æýý. Òýãýýä Áîãä ãýãýýí<br />
óäàëã¿é 1921 îíû 2 äóãààð ñàðûí 15-íä Õ¿ðýýíä õ¿ðýëöýí èðñýíä ò¿¿íèéã<br />
Óíãåðí õààí øèðýýíä íü äàõèí çàëàâ” 97 ãýæýý. “Ìîíãîëûí ëàì, íî¸ä íàð<br />
õóòàãòòàé óóëçàõààð Õ¿ðýý ð¿¿ óâàí öóâàí öóãëàðàõ áîëîâ ãýæ “Ñîâåòñêàÿ<br />
Ñèáèðü” ñîíèíä 1921 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 7-íä áè÷æýý. Àâòîíîìèéã ñýðãýýí<br />
áîñãîõ çîðèëãî õàíãàãäëàà ãýæ òîì øàð õàð ôåîäàëóóä ¿çýõ áîëîâ. Áîãä<br />
òýðã¿¿òýé òýð øèíý àâòîíîìèò òºð íü Ǻâëºëò óëñ áà Ìîíãîëûí àðäûí<br />
õóâüñãàëò õºäºë㺺íèé ýñðýã Óíãåðíýýñ òýìöýõýä õ¿íñ òýæýýë, õºñºã òýýâýð,<br />
öýðãèéã ìîíãîë ãàçðààñ äàé÷ëàí ãàðãàæ ºãºõ äóóëãàâàðòàé çàðö íü áîëæ<br />
ºã÷ýý.<br />
Áîãä òýðã¿¿òýé òýðõ¿¿ òîãëîîìûí Çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëñíû äàðàà Óíãåðí<br />
ººðèéí ñýðãýýñýí “Àâòîíîìèò Ãàäààä Ìîíãîë”-ûã îëîí óëñààð çºâøººð¿¿ëýõ<br />
ãýæ ÷àðìàéí îðîëäæýý. Óíãåðíû äýãëýì Ìîíãîëä òîãòìîãö òóñ îðíû áàðóóí<br />
áà óìàðò õèë õàâèàð öàãààíòíû çýâñýã á¿õèé ÿíç á¿ðèéí îðãîäîë õóëãàéíóóä<br />
ýíä òýíäýýñ öóãëàðàí íýãäýõ áîëîâ. Óíãåðí Óëèàñòàé, Õîâä, Óëààíãîì<br />
áîëîí Ìîíãîëûí áóñàä ãàçàð áóãøñàí öàãààíòíû òýäãýýð äýýðýì÷äèéã ýðõ<br />
ìýäýëäýý îðóóëæ áàéæýý. Õàòàíáààòàð Ìàãñàðæàâ óãèéí ýõ îðîí÷ øóäðàãà<br />
õ¿í òóë Óíãåðíû òºëºâëºãºº íü öààøäàà ÿâöã¿é áîëîõûã áèò¿¿ãýýð ãàäàðëàí,<br />
ò¿¿íèé ãàð õºë áîëîõîîñ çàéëñõèéí Ìîíãîëûí õóâüñãàë÷äûí òóõàé ÷èõ òàâèí<br />
õ¿ëýýí ñóóæ áàéæýý. Óíãåðí Õàòàíáààòàð Ìàãñàðæàâûã Íèéñëýë Õ¿ðýýíèé<br />
îð÷èì áàéëãàõààñ ñýðãèéëýí áîëãîîìæèëæ, áàðóóí õÿçãààðò ìîíãîë öýðãèéã<br />
õóðèìòëóóëàí öàãààíòàíä òóñëóóëàõ çîðèëãîîð ÿâóóëæ, ººðèéí òàãíóóë<br />
Êàçàíöåâ, Âàíäàíîâ íàðààð õàòàí áààòðûí óëñ òºðèéí çàí ñýòãýëèéã õÿíóóëæ<br />
áàéæýý.<br />
Óíãåðí÷óóä õÿòàä öýðãèéã àõàð õóãàöààíä Õ¿ðýýíýýñ àìæèëòòàé øàõàí<br />
çàéëóóëæ ÷àäñàíû ãîë øàëòãààí áîë Óíãåðí÷óóäûã Ìîíãîëûí ôåîäàëóóä<br />
äýìæñýí, Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýí Õÿòàäûí öýðãèéí íî¸ðõëûã çàíàí ¿çýæ<br />
áàéñàí, Õÿòàäûí Çàñãèéí ãàçàð Ìîíãîëûã ýçýëñýí öýðýãòýý òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ<br />
÷àäààã¿é, õÿòàä öýðã¿¿ä ººðèéí óäèðäàõ äàðãà íàðòàà äóðã¿é áàéñàí çýðýãò<br />
îðøèõ þì. Óíãåðí Õ¿ðýýã ýçëýõèéí ºìíº öàëèí ñààòàæ áàéãàà áà äàðãà<br />
íàðòàà äóðã¿éöñýí õÿòàä öýðã¿¿ä áîñëîãî õèéñýí òóõàé õýâëýëä ìýäýýëæ<br />
áàéæýý. 98 Óíãåðíû òºëºâëºãººíèé ãîë çîðèëãî áîë ò¿¿íèé ººðèé íü õýëñíýýð<br />
“Îðîñûã øèíýýð áàéãóóëàõ àñóóäàë áºãººä òýãýõäýý ýõëýýä õýñýã ãàçàðò<br />
Îðîñ íóòãèéí õóóëü ¸ñíû ýçýí õààíû çàñàãëàëûã ñýðãýýõ” ÿâäàë áàéñàí<br />
ãýæýý. 99 Ýíý çîðèëãîî áèåë¿¿ëýõèéí òóëä Ñåìåíîâ òýðã¿¿òýé öàãààíòàí íü<br />
96<br />
×îéáàëñàí.Õ., Ëîñîë., Äýìèä. Äóðäñàí çîõèîë. Äîîä äýâòýð. ò. 90.<br />
97<br />
Øèðåíäûá Á. Íàðîäíàÿ ðåâîëþöèÿ â Ìîíãîëèè è îáðàçîâàíèå. Ìîíãîëüñêîé Íàðîäíîé Ðåñïóáëèêè<br />
(1921-1924) Ìîñêâà., 1956. ò. 27.<br />
98<br />
Ñîâåòñêàÿ Ñèáèðü ñîíèí. 1921 îíû 3 äóãààð ñàðûí 2.<br />
99<br />
̺í ñîíèí. 1921 îíû 6 äóãààð ñàðûí 2.<br />
100
Change language