You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ãýðýýãýýð îëñîí áàéð ñóóðèà ¿ë õºíäºí, Ãàäààä Ìîíãîëûí àñóóäëààð àëü<br />
àëü òàëäàà õ¿ëýýí àâ÷ áîëîõóéöààð òîõèðîëöîîíä õ¿ðãýõ çîðèëãûã àãóóëæ<br />
áàéñàí õýäèé ÷ Õÿòàäûí òàëûí ýñýðã¿¿öýëòýé òóëãàð÷ýý. Õÿòàäûí Ãàäààä<br />
ÿàìíû ñàéäààñ Ìîíãîëä çºâëºëòèéí öýðýã áàéñàí íºõöºëä Ìîíãîë-Õÿòàäûí<br />
õýëýëöýýðò ÇÎÓ-ûí çóó÷ëàëûã õ¿ëýýí àâàõûã ýñýðã¿¿öýæ, Ǻâëºëòòýé<br />
õýëýëöýýð õèéõã¿é ãýäãýý ìýäýãäñýí áºãººä óäàëã¿é Ìîíãîë, Ǻâëºëòèéí<br />
õîîðîíä íàéðàìäëûí ãýðýý áàéãóóëñàí àñóóäàë ÷ èë òîä áîëæ, À.Ê.Ïàéêåñûí<br />
õàãàñ æèë øàõìûí ¿éë àæèëëàãàà ìóõàðäàí, áóöàõàä õ¿ð÷ýý.<br />
1922 îíû 7 äóãààð ñàðä Õÿòàäàä Ǻâëºëòèéí øèíý òºëººëºã÷ À.À.Èîôôå<br />
èðñíýýð Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðèéí ÿâöàä Ìîíãîëûí àñóóäëààð<br />
áàðèìòàëæ áàéñàí Ǻâëºëòèéí òàëûí áàéð ñóóðü ººð÷ëºãäºâ. Òýðáýýð<br />
Ìîíãîëûí àñóóäëûã Õÿòàäûí áîëîí äîðíî äàõèíû õóâüñãàëò õºäºë㺺íèé ýðõ<br />
àøèã, çîðèëãûí ¿¿äíýýñ çîëèîñîëæ, Ìîíãîëûã Õÿòàäàä ºãºõ íü ç¿éòýé ãýñýí<br />
ñàíààã áàðèìòëàõ áîëæýý. Öààøèä Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðò Ìîíãîëûí<br />
àñóóäëûã ãîë áîëãîõã¿éãýýð Õÿòàäûí ñþçåðåíèòåòèéã õ¿ëýýí çºâøººðºõ,<br />
Ìîíãîëîîñ Ǻâëºëòèéí öýðãèéã ãàðãàõàä áýëýí áàéãàà çýðãèéã ìýäýãäýæ,<br />
ò¿¿íèéã íü çºâëºëòèéí óäèðäëàãà äýìææýý. Èéíõ¿¿ Ìîíãîëûí àñóóäàë<br />
íààøòàéãààð øèéäýãäýõ íü ýðãýëçýýòýé áîëñîí ÿâäàë ìîíãîë÷óóäûí ñîíîðò<br />
õ¿ð÷, Ãàäààä ÿàìíû ñàéä Á.Öýðýíäîðæîîñ ÇÎÓ-ûí á¿ðýí ýðõò òºëººëºã÷<br />
Í.Ì.Ëþáàðñêèéä íîîò áè÷èã ãàðäóóëàí, ýëäýâ öóó ¿ãèéí ¿íýí ìºíèéã<br />
ëàâëàæ áàéñàí áºãººä Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçàðò õàíäàí 1923 îíû 11 ä¿ãýýð<br />
ñàðä Ìîíãîë-Õÿòàäûí õýëýëöýýð õèéõ “Òàâàí ç¿éë ñàíàë”-ûã òàâüæýý. 386 Ãýâ÷<br />
ìîíãîë÷óóäûí óäàà äàðààãèéí ìýäýãäýë, Ǻâëºëòèéí çîõèõ àëáàíûõàíä<br />
õàíäñàí ¿éë àæèëëàãàà Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðò º÷¿¿õýí ÷ íºëººëæ<br />
÷àäààã¿é áºãººä Ìîíãîëûí àñóóäëààðõè Ìîñêâàãèéí áàéð ñóóðü àâòîíîìèîñ<br />
Õÿòàäûí ñóâåðåíèòåòèéã çºâøººðºõ õ¿ðòëýý ººð÷ëºãäñºí íü èëò áîëîâ. 387<br />
Óëìààð Ǻâëºëòèéí 3 äàõü äèïëîìàò òºëººëºã÷ Ë.Ì.Êàðàõàíààñ õýëýëöýýðèéã<br />
ýöýñëýæ, 1924 îíû 5 äóãààð ñàðûí 31-íä “ÇÑÁÍÕÓ áà Äóíäàä èðãýí óëñûí<br />
õîîðîíäûí àñóóäëûã çîõèöóóëàõ åðºíõèé çàð÷ìóóäûí òóõàé” õýëýëöýýðò<br />
Áýýæèíä õî¸ð òàë ãàðûí ¿ñýã çóðæýý. Óã áàðèìò áè÷ãèéí V ç¿éëä “ÇÑÁÍÕÓ<br />
íü Ãàäààä Ìîíãîëûã ÄÈÓ-ûí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã ãýæ õ¿ëýýí çºâøººð÷, ÄÈÓûí<br />
òýíäýõ á¿ðýí ýðõèéã õ¿íäýòãýíý” õýìýýí Ìîíãîëûí ñòàòóñûã òîäîðõîéëæ,<br />
Ë.Ì.Êàðàõàíààñ Ǻâëºëòèéí öýðãèéã Ìîíãîëîîñ ãàðãàõàä áýëýí áàéãààã<br />
ìºí ìýäýãäæýý. Ìîíãîëûí ñóâåðåíèòåòèéã ¿ã¿éñãýñýí ýíýõ¿¿ çààëò íü 1919<br />
îíû Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçðûí òóíõàãëàë áà 1921 îíû íàéðàìäëûí ãýðýýíä<br />
èëò õàðøèëñàí òºäèéã¿é ÇÕÓ, ò¿¿íèé “êîììóíèñò óäèðäëàãà” äýëõèéí<br />
õóâüñãàëûí çîðèëãî õèéãýýä Àëñ Äîðíîäûí áîäëîãûíõîî ýðõ àøãèéí ¿¿äíýýñ<br />
Ìîíãîëûí àñóóäëàà𠺺ðòºº õîæèë ãàðãàñàí õýðýã áàéâ. ÇÎÓ-ûí çóó÷ëàëûí<br />
òóñëàìæòàéãààð ÄÈÓ-òàé õýâèéã õàðèëöàà òîãòîîí, òóñãààð òîãòíîëîî õ¿ëýýí<br />
çºâøººð¿¿ëýõ ãýñýí Ìîíãîëûí Çàñãèéí ãàçðûí õ¿ñýë ýðìýëçëýë òàëààð<br />
ºíãºðºâ. Èéíõ¿¿ Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òóñãààð òîãòíîõ ýðõèéã ººðñäèéí<br />
386<br />
Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîë áà Îðîñ, Õÿòàäûí õ¿÷èí ç¿éë. ÓÁ., 1999. ò. 64.<br />
387<br />
Ëóçÿíèí Ñ.Ã. ÕÕ çóóíû 20-30-ààä îíû Îðîñ, Ìîíãîë, Õÿòàäûí õàðèëöààíû ò¿¿õýýñ. ÓÁ., 1998. ò.30.<br />
254
Change language