Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1922-1924 îíû àðä÷èëñàí ººð÷ëºëòèéí íýã ÷óõàë ñàëáàð íü õóäàëäàà<br />
áàéâ. Ýíý ¿åä ¿íäýñíèé õóäàëäààíû ãîë òºâ áàéãóóëëàãà áîëñîí ÌÕÒÕ-ã<br />
áýõæ¿¿ëýõýä îíöãîé àíõààð÷, ìºíãºí òóñëàìæ îëãîõ, àëáàí òàòâàðààñ<br />
÷ºëººëºõ çýðýã ãîë ãîë àðãà õýìæýýã àâ÷ èðæýý. 1922 îíîîñ õîðøîîíû<br />
ñàëáàðóóä Ò¿øýýò õàí, Ñýöýí õàí àéìãóóä, Óëèàñòàé, Àëòàíáóëàã,<br />
Õàòãàë, Âàíãèéí Õ¿ðýý áîëîí çàðèì õîøóóíû òºâä áàéãóóëàãäàæ,<br />
õóâü íèéë¿¿ëýã÷äèéí òîî íýìýãäýâ. Õýðâýý 1921 îíä ÌÕÒÕ-íû õóâü<br />
íèéë¿¿ëýã÷äèéí òîî, ¿íäñýí õºðºí㺠õýìæýý 1923 îíä 1000, 70 ìÿíãà, 1924<br />
îíä 3000, 100 ìÿíãà áîëîí òóñ òóñ ºñ÷ýý. 3742 Ãýâ÷ õîðøîî íü íèéò Ìîíãîë<br />
íóòãèéã õàìðàí àæèëëàæ ÷àäàõã¿é áàéñàí òóë õóâèéí õóäàëäàà ãîë ¿¿ðýã<br />
ã¿éöýòãýñýí õýâýýð ¿ëäýâ. ÀÇÃ-ààñ õóâèéí õóäàëäàà÷äûí àæèëëàõ ä¿ðýì,<br />
òºëºõ òàòâàðûí àñóóäëûã íü çîõèöóóëæ áàéâ. 1922 îíû ýõýýð áàòàëñàí õóâèéí<br />
õóäàëäàà, ¿éëäâýð ýðõëýã÷äèéí ä¿ðìýýð òýäíèéã ã¿éëãýýíèéõ íü õýìæýýãýýð<br />
6 çýðýãëýëä õóâààæ, æèëä 7-200 ëàí ìºíãºíèé òàòâàð õóðààõ áîëñîí áà 1923<br />
îíîîñ õóâèéí õóäàëäàà÷äààñ 9 çýðýãëýëýýð 500-7500 ëàí ìºíãèéã áóþó íèéò<br />
ã¿éëãýýíèéõ íü 1,4-21,5 õóâüòàé òýíöýõ òàòâàð íîãäóóëàõ áîëñîí íü òºðèéí<br />
ç¿ãýýñ õóâèéí õóäàëäààíû òàëààð çîõèöóóëàëò áàéâ 3751 . Õóâèéí õóäàëäàà÷èä<br />
1923 îíîîñ ýõëýí ÌÕÒÕ-òîé ãýðýý áàéãóóëàí áàðàà àâ÷ áîðëóóëàõ, ìàëûí<br />
ò¿¿õèé ýä òóøààõ çýðãýýð õàìòðàí àæèëëàæ áàéñàí, òóõàéí öàãèéí<br />
õóäàëäààíû õºãæëèéí íýã îíöëîã áàéâ.<br />
Ãàäààä õóäàëäààíû õóâüä Ìîíãîëûí çàõ çýýë äýýð Õÿòàä, Îðîñ, Àíãëè,<br />
Àìåðèê, Ãåðìàí çýðýã îðíû õóäàëäàà÷èä àðèëæàà íàéìàà õèéæ áàéñàí<br />
áîëîâ÷ óëñûí õóäàëäàà çºâõºí ÇÕÓ-òàé ë õèéãäýæ áàéâ. Ýíý íü Ìîíãîë îðíû<br />
óëñ òºðèéí íºõöºë áàéäàë, ò¿¿íèé îëîí óëñûí òàâöàíä ýçëýõ áàéð ñóóðü<br />
áîëîí õóâüñãàëò ¿çýë ñóðòëûí çîðèëãî áîäëîãîòîé õîëáîîòîé áàéñàí íü<br />
òîäîðõîé. ÇÕÓ-òàé õèéõ õóäàëäàà æèëýýñ æèëä íýìýãäýæ òàëóóä çàðèì íýãýí<br />
õºíãºëºëòèéã áèå áèåäýý ¿ç¿¿ëæ áàéâ.1923 îíä Ìîíãîë-Ǻâëºëòèéí õóäàëäààýäèéí<br />
çàñãèéí ãýðýý áàéãóóëàãäàæ, Ìîíãîëä çºâëºëòèéí õóäàëäààíû<br />
“Ñèáãîñòîðã”, “Äàëüãîñòîðã” çýðýã òºâ¿¿ä àæèëëàæ ýõýëñýí áà Ìîíãîë<br />
óëñ íü ÇÕÓ-ûí “Øåðñòü” õýìýýõ íîîñíû õîðøîîëîëä 750000 ðóáëèýð õóâü<br />
íèéë¿¿ëýí ýëñ÷ýý. 1924 ãýõýä Ìîíãîëûí èìïîðòûí áàðààíû 11 õóâü íü ÇÕÓ-ä<br />
äàíãààðàà íîãäîõ áîëæýý. ×óõàì ýíý ¿åýñ Ìîíãîëûí ãàäààä õóäàëäààíä ÇÕÓ<br />
áà Êîìèíòåðíû òàëààñ ¿ç¿¿ëýõ äàðàëò øàõàëò èõýñ÷, Ìîíãîë îðîí ÇÕÓ-ûí<br />
ýäèéí çàñãààñ õàðààò áîëîõ çàìûí ýõ òàâèãäàæ ýõýëñýí þì.<br />
Óëñûí áàíê áàéãóóëàõ àæèë 1922 îíîîñ ýõýëæ, ìºí îíû 3 äóãààð ñàðûí<br />
24-íä Óëñûí ò¿ð öàãèéí õóðëààñ øèíýýð áàéãóóëàõ áàíêíû õºðºí㺠áîëîõ<br />
300000 ëàí ìºíãèéã 4 àéìàã, Øàâü òàâàí ãàçðààñ ãàðãóóëàõààð òîãòîîæýý.<br />
Îðîñ õýëýýð áîëîâñðóóëàãäàæ, ìîíãîë õýëíýý îð÷óóëàãäñàí áàíêíû ä¿ðìèéã<br />
À.Àìàð òýðã¿¿òýé êîìèññ çàëðóóëàí çàñàìæèëñíû ýöýñò ÀÇÃ-ûí 1924 îíû<br />
6 äóãààð ñàðûí 27-íû õóðàëäààíààð Ìîíãîë-Ǻâëºëòèéí õóâü íèéë¿¿ëñýí<br />
õóäàëäàà, àæ ¿éëäâýðèéí áàíê áàéãóóëàõààð øèéäâýðëýâ. Ýíý íü Ìîíãîë<br />
374<br />
Øèðýíäýâ Á. Ìîíãîë àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ. Çàëðóóëñàí 2 äàõü óäààãèéí õýâëýë. ÓÁ., 2000. ò. 343.<br />
375<br />
ÌÓÒÒÀ. Ô-1. ä-1. õí-23.<br />
247
Change language