You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
íü çîõèõ ãàçðàà õ¿ðýëöýí î÷æýý. 181 Òýä ìàø õ¿íä áýðõ íºõöºëä ¿éë àæëàà<br />
ýõýëæýý. Áàðóóí ìîíãîëûí õîøóóäûí àðä ò¿ìýíä çîðèóëàí Íàìûí Òºâ<br />
Õîðîî, Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðààñ ãàðãàñàí çàõèäàë, óðèà, òóíõàãèéã òàéëáàðëàí<br />
òàíèóëàõ àæèë çîõèîæ áàéâ.<br />
Ä¿ðâýäèéí õî¸ð àéìãèéí ÷óóëãàí äàðãàä Àðäûí Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðààñ<br />
ÿâóóëñàí íýãýí çàõèäàëä õàð øàð ôåîäàëóóä óðàâñàí ó÷ðààñ Ìîíãîëä ãàìèí<br />
öýðýã íýâòðýí èðæ Ìîíãîëûã äàðëàñàí ãýäãèéã çààãààä ãàìèí, óíãåðí÷óóäûí<br />
ýñðýã õèéõ òýìöëèéí çîðèëãûã òîäîðõîéëæýý. Òýðõ¿¿ çàõèäàëä àðäûí<br />
çàñàã íü á¿õ ÿñòàí óãñààòíû òºëººëºã÷äèéã îðîëöóóëñàí Óëñûí Èõ Õóðëûã<br />
õóðàëäóóëæ “Íàìûí ýðìýëçýõ 10 ç¿éë”-èéí îðøèëä çààñàí çîðèëòûã<br />
áèåë¿¿ëæ, á¿õ àðä ò¿ìíèé òýãø ýðõèéã õàíãàõûí òºëºº çîðüæ áàéãààãàà<br />
òàéëáàðëàí ºã¿¿ëæýý. Çàõèäëûí ýöýñò “Àðäóóäûã öýðýãò äóóäàí òàòàæ, ìàíàé<br />
òºëººëºã÷äèéí çºâëºñºí ¸ñîîð çýâñýãëýí, öàãààíòàí áà ãàìèíãèéí ¿ëäýãäëýýñ<br />
áàðóóí õÿçãààðûí àðä ò¿ìíèéã ÷ºëººëºãò¿í! ¯¿íèé òóëä òàíàéä òºëººëºã÷人<br />
èëãýýñýí áèëýý” 182 ãýæýý.<br />
Äýýð äóðäñàí á¿ãäýýñ ¿çýõýä, Ìîíãîë, Ǻâëºëòèéí öýðãèéí àíãèóä íü ìàø<br />
èõ õ¿íä íºõöºë áàéäàëä ºðãºí õýìæýýíèé ãàçàð íóòàãò Óíãåðí÷¿¿äèéí ýñðýã<br />
òýìöæýý.<br />
Óíãåðí, Ìîíãîë-Ǻâëºëòèéí öýðýã õ¿÷ýý íýãòãýæ áàéñàí íü ººðò íü<br />
õè÷íýýí èõ àþóëòàé áîëîõûã îéëãîæ áàéñàí ó÷èð öàãààí öýðãèéí Ñèáèðüò<br />
áàéñàí àíãèéí ¿ëäýãäýë áîëîí õèë îð÷èì íóòàãò áàéñàí õóâüñãàëûí ýñýðã¿¿<br />
íóäàðãàí áàÿ÷óóä, ãàçðûí ýçýä, ýñåð, ìåíüøåâèê çýðýã ýòãýýä¿¿äèéã òàëäàà<br />
òàòàõ çîðèëãîòîé ýëäýâ óðèàëãà òàðààæ áàéñíààñ ãàäíà 1921 îíû 5 äóãààð<br />
îàðûí 21-íä òóñãàé òóøààë ãàðãàæýý. 183<br />
Òýðõ¿¿ òóøààëûí óäèðòãàë õýñýãò Óíãåðí ýõëýýä ñèáèðüò, äàðàà íü á¿õ<br />
Îðîñò Õààíò çàñãèéã ñýðãýýí áîñãîõ çîðèëãîòîéãîî õýëæýý. Òóøààëä Ñèáèðü<br />
íóòàãò Óëààí Àðìèéí ýñðýã òýìöýõýä, Ìîíãîë îðîí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé áà<br />
Óíãåðíû öýðýã á¿õ ôðîíòîîð äàâøèæ áàéãààãààñ ãàäíà 6 äóãààð ñàðûí ýõýýð<br />
àòìàí Ñåìåíîâ, Óññóðè õÿçãààðààð äîâòëîí îðîõ ãýæ áàéãàà òóõàé ºã¿¿ëñýí<br />
áàéíà. ̺í òóøààëä Óíãåðí ººðºº àòìàí Ñåìåíîâò øóóä çàõèðàãääàã áà<br />
òýäíèé ¿éë õýðýã íàðèéí ñàéí áîäîæ áîëîâñðóóëñàí òºëºâëºãºº ¸ñîîð<br />
ÿâàãäàæ áàéãàà ó÷èð àìæèëòòàé áîëîõîä îãòõîí ÷ ýðãýëçýõ ÿâäàëã¿é ãýæ<br />
ºã¿¿ëæýý. Òýð òóøààë ¸ñîîð öàãààíòíû æèæèã íýãäýë àíãèóä íü Ýðõ¿¿ãèéí<br />
÷èãëýëä õóðàíäàà Êàçàãðàíäàä Óðèàíõàé õÿçãààðûí ÷èãëýëä Êàçàíöåâò,<br />
Åíèñåé ìºðíèé ÷èãëýëä åñàóë Êàéãîðîäîâò òóñ òóñ çàõèðàãäàõ ¸ñòîé áàéæýý.<br />
Òýäãýýð óäèðäàõ äàðãà íàð íü Ñèáèðèéí òºìºð çàìûí äàãóóõ òîì õîòóóäûã<br />
ýçëýí àâ÷, êîììóíèñò íàðûã óñòãàí õÿäàæ, õóâüñãàëûí ýñýðã¿¿ áîñëîãûã<br />
ãàðãàõ ¸ñòîé ãýñýí áàéæýý. Òýõäýý “äàéñíû òàë äàâóóòàé áîëæ àðãàã¿éä<br />
õ¿ð÷, õ¿÷èíä àâòàãäàõàä õ¿ðâýë ìîíãîë íóòàãò óõðàí îðîõ õýðýãòýé” ãýæ óã<br />
181<br />
Áàéêàëîâ Ê.Ê. Ðàçãðîì Áàíäû Êàéãîðîäîâà. Ì., 1932. ã 10<br />
182<br />
Àðäûí öýðãèéí àðõèâ. Ýíý çàõèäàë 1921 îíû 3 ñàð áóþó õóó÷íààð 11 îíû 2 ñàðûí 28 ãýæ<br />
ºäºðëºæýý.<br />
183<br />
ÇÕÓ-ûí ØÓÀ-èéí ÀÑÕ-ãèéí íîìûí ñàí, Â.È.Þäèíèé ôîíä, Óíãåðíýýñ 1921 îíû 5 ñàðûí 21-íä<br />
ãàðãàñàí XV òóøààëûã Õ¿ðýýíèé õýâëýëä äàðìàëæ ãàðãàñíû íýã õóâü íü áóé.<br />
145
Change language