Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
8-28 õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëæ, 15 ºäðèéí õóðàëäààíààðàà íèéãýì-ýäèéí çàñãèéí<br />
ººð÷ëºëòèéí ýõíèé 3 æèëèéí ¿ð ä¿íã ñîíñîí õýëýëöýæ, íèéò 16 òîãòîîë<br />
ãàðãàñàí áàéâ. Èõ õóðëààñ Çàñãèéí ãàçðûí òàéëàí èëòãýëèéã ñîíñîîä,<br />
ò¿¿íèé ãàäààä, äîòîîä áîäëîãî ¿éë àæèëëàãààã “òºð àðä ò¿ìíèé ýðõ àøèãò<br />
íèéöñýí” 393 õýìýýí ñàéøààæýý. ̺í òóñ óëñûí óëñ òºð, íèéãýì-ýäèéí çàñãèéí<br />
òàëààð öààøèä òàâèõ ãîë çàð÷ìóóäûã òîäîðõîéëîâ.<br />
Èõ õóðëûí íýí ÷óõàë ¿¿ðýã íü àíõäóãààð ¯íäñýí õóóëèéã õýëýëöýí<br />
áàòëàõ ÿâäàë áàéâ. ¯íäñýí õóóëèéí òºñëèéã 1924 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 25-<br />
26-íä õýëýëöæýý. Õóóëü áîëîâñðóóëàõ êîìèññûí äàðãà Á.Öýðýíäîðæîîñ<br />
òîâ÷ èëòãýëèéã õèéæ, ¯íäñýí õóóëèéã ç¿éë àíãèàð íü óíøèæ, òàéëáàðëàí<br />
òàíèóëæýý. Õóóëèéí òºñëèéã õýëýëöýõýä òºëººëºã÷èä èäýâõèéëýí îðîëöîæ,<br />
20 øàõàì òºëººëºã÷ àñóóëò òàâüæ, íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëæýý. Òºðèéí<br />
äýýä, òºâ áàéãóóëëàãûí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ, àæëûã íü<br />
õºíãºí øóóðõàé áîëãîõ, ÓÈÕ-ûí òºëººëºã÷äèéí òîîã òîãòîîõ, Áàãà õóðëûí<br />
òýðã¿¿ëýã÷äèéí òîîã íýìýõ, ÿàìäûí ñàéä íàðûã ñîíãîõ, Íèéñëýë Õ¿ðýýíèé<br />
íýðèéã ñîëèõ çýðýã îëîí àñóóäàë äýýð òºëººëºã÷èä ñàíàë ñîëèëöæýý. Èéíõ¿¿<br />
òºñëèéã ç¿éë á¿ðýýð íÿãòëàí õýëýëöñýíèé ýöýñò 1924 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 26-<br />
íû ºäðèéí 16 öàã 15 ìèíóòàä ñàíàë íýãòýé áàòàëæýý.<br />
Àíõäóãààð ¯íäñýí õóóëü íü îðøèë, “Ìîíãîëûí æèíõýíý àðäûí ýðõ ÷ºëººã<br />
èëòãýí òóíõàãëàõ íü”, “Óëñûí äýýä ýðõèéã áàðèõ ãàçðûí òóõàé”, “Íóòãèéí<br />
çàõèðãààíû òóõàé”, “Ñîíãîõ ñîíãîãäîõ ýðõèéí òóõàé”, “Óëñûí îðëîãî<br />
çàðëàãûí òóõàé ” áà “Óëñûí òàìãà áà ñ¿ëä òýìäýã, òóã äàëáàà ãóðâûí òóõàé”<br />
õýìýýõ 6 á¿ëýã, 50 ç¿éëýýñ á¿ðäýæ áàéâ.<br />
¯íäñýí õóóëèéí 1 ä¿ãýýð ç¿éëä “Á¿õ Ìîíãîë óëñûã ¿¿íýýñ õîéø á¿ãä<br />
íàéðàìäàõ á¿ðýí ýðõòýé àðä óëñ õýìýýí óëñûí äýýä ýðõèéã æèíõýíý àðäàä<br />
ýäë¿¿ëýí, óëñûí àëèâàà õýðãèéã óëñûí èõ õóðàë áà ìºí õóðëààð ñîíãîãäñîí<br />
Çàñãèéí ãàçðààñ ã¿éöýòãýí øèéòã¿¿ëýõ ÿâäëûã íèéòýýð ñ¿ñëýí äàãàâàë<br />
çîõèíî” 394 õýìýýí òºðèéí ýðõ áàðèõ äýýä áàéãóóëëàãûã Óëñûí Èõ õóðàë<br />
õýìýýí çààæýý. Óëñûí Èõ õóðëûí ÷ºëºº öàãò óëñûí äýýä ýðõèéã Óëñûí Áàãà<br />
õóðàëä õàäãàëóóëàõ áàñ ìºí õóðëûí ÷ºëºº öàãò Áàãà õóðëûí òýðã¿¿ëýã÷èä áà<br />
Çàñãèéí ãàçðûí äóíä õàäãàëóóëàõûã ¯íäñýí õóóëüä çààæ, ãàäààä óëñóóäòàé<br />
õàðèëöàõàä óëñàà òºëººëºõ, ãýðýý áè÷èã áàòëàõ, óëñûí õèë õÿçãààðûã<br />
ººð÷ëºõ, äàéí çàðëàõ, íàéðàìäàë áàéãóóëàõ, õóâüñãàëò öýðãèéã áàéãóóëæ<br />
áàòàòãàõ çýðýã á¿ðýí ýðõò òóñãààð òîãòíîñîí óëñûí áàòàëãàà áîëîõ ãîë<br />
÷óõàë àñóóäëûã ÓÈÕ, ÷ºëºº öàãò íü Óëñûí Áàãà õóðàë ã¿éöýòãýæ áàéõààð<br />
òîãòîîæýý. 395<br />
¯íäñýí õóóëü á¿õ øàòíû àðäûí õóðàë íü øèíý òºðèéí ¿íäýñ áîëîõûã<br />
èéíõ¿¿ õóóëü÷ëàí áàòàòãàõûí õàìò àðä ò¿ìíýýñ òºðèéí õýðýãò îðîëöîõ<br />
ýðõ ÷ºëººã Ìîíãîëûí ò¿¿õýíä àíõ óäààãàà òóíõàãëàí çààñàí þì. ¯íäñýí<br />
õóóëüä òóñ óëñûí õàðúÿàò àðä ò¿ìýíä óãñàà, øàøèí, ýðýãòýé ýìýãòýé õýìýýí<br />
393<br />
ÁÍÌÀÓ-ûí àíõäóãààð Èõ õóðàë. ÓÁ., 1984. ò. 48<br />
394<br />
ÁÍÌÀÓ-ûí àíõäóãààð Èõ õóðàë. ÓÁ., 1984. ò. 297<br />
395<br />
̺í òýíä. ò. 299.<br />
258
Change language