You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
àâòîíîìèò çàñàã óíàæ, õàðèéí èìïåðèàëèçìûí ÿíç á¿ðèéí òºëººëºã÷äèéí<br />
öýðýãæñýí äýãëýì òîãòîõîä õ¿ðãýæ Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýíä øèíý èõ ãàé çîâëîí<br />
ó÷ðóóëàâ. Ìîíãîëûí çàñãèéí ãàçàð Ǻâëºëò Îðîñ Óëñòàé õîëáîî òîãòîîõûí<br />
îðîíä ò¿¿íòýé õÿçãààð íèéëñýí Õèàãò, Óëèàñòàé, Õºâñãºë ÷èãëýëèéí õèëèéã<br />
áèò¿¿ìæëýí õààõààð Ñàéí íî¸í õàí, Ò¿øýýò õàí àéìãóóäààñ øèíý öýðýã<br />
äàé÷ëàí òàòàæ áàéæýý. 1918 îíû íàìàð Õèàãòààñ Õºâñãºë õ¿ðòýë õèëèéí<br />
õàìãààëàëòûã ýðñ ÷àíãàðóóëàâ. Õàðóóëûí äàðãà íàð öýðãýý äàãóóëàí õèëèéí<br />
øóãàìûí äàãóó õàðóóëóóäààð øàëãàëò õèéñýýð áàéñàí áîëîâ÷ õèë íýâòðýõ<br />
ãýæ áàéñàí áîëüøåâèê öýðýã åð ¿ã¿é áàéñàí íü òýäýíä òîäîðõîé áîëñîí áàéâ.<br />
1919 îíä Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçðààñ Ãàäààä Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýí áà Çàñãèéí<br />
ãàçàðò äàõèí èð¿¿ëñýí áè÷èãò: “Îðîñûí àðä ò¿ìýí, Ìîíãîëûí òóõàé, ßïîí,<br />
Äóíäàä õî¸ð óëñ ðóóãàà óðüä õààíû ¿åä òîãòîîñîí àëèâàà ãýðýý ç¿éëèéã öºì<br />
óñòãàñàí ó÷èð ¿¿íýýñ õîéø Ìîíãîë óëñ áîë ººðòºº ýðõò òóñãààð íýãýí îðîí<br />
ìºí áºãººä òýð òóë Îðîñûí çºâëºõ ò¿øìýä, õààíû êîíñóëóóä, áàíêíû ýçýä, èõ<br />
õºðºíãºòºí ñýëòýýð õàð õ¿÷íèé ñ¿ð, ìºí㺠çîîñíû ºâ õî¸ðîîð ìîíãîë÷óóäûã<br />
ãàðòàà áàçàí àòãàæ øèì ø¿¿ñèé íü øóâò ñîðæ áàéãñäûã Ìîíãîëûí<br />
õÿçãààðààñ õººí ãàðãàâàë çîõèíî. Çàñãèéí á¿ðýí ýðõ áà ø¿¿õ òàñëàõ õýðãèéã<br />
öºì Ìîíãîëûí õÿçãààð äîòðîî ãàãöõ¿¿ Ìîíãîë óëñ ººðºº ýðõëýí ìýäâýë<br />
çîõèíî. Ìîíãîëûí äîòîîä õýðýãò ÿìàð ÷ ãàäààäûí õ¿ì¿¿ñ îðîëöîõ ýðõã¿é,<br />
õýìýýõýýñ ãàäíà ìºíººõºí 1913 îíû ãýðýý áè÷ãèéã çîãñîîæ, Ìîíãîë óëñ<br />
òóñãààð òîãòíîñîí îðíû ¸ñîîð Áýýæèí, Ïåòðîãðàä õî¸ðîîñ àñóóëã¿é àëèâ<br />
îëîí óëñòàé øóóä õàðèëöàí íýâòðýëöýõ ýðõòýé áîëñîí ÿâäëûã ìàíàé Ǻâëºëò<br />
Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîë ¿íäýñòíèé óëñàä ÷óõàì ìýäýãäýí òóíõàãëàõûí õàìò,<br />
ìàíàé Îðîñ óëñòàé äàðóé õàðèëöàí íýâòðýëöýæ, ýë÷èí ÿâóóëàí, ýðõ ÷ºëººò<br />
Ìîíãîë óëñûí òºëººíèé õ¿ì¿¿ñèéã ìàíàé óëààí öýðãèéí ºìíººñ òîñãîí<br />
èëãýýõ àæààìóó õýìýýí ¿¿íèé òóë ìýäò¿ãýé õýìýýí èëãýýâ” 36 ãýæýý.<br />
Ìîíãîëûí Çàñãèéí ãàçàð ýíý áè÷èãò õàðèó áàñ ë ºãñºíã¿é, õàðèí<br />
Êîë÷àêèéí òºëººëºã÷äèéí çºâëºë㺺 ¸ñîîð Ǻâëºëò Çàñãèéí ýñðýã<br />
äàéñàãíàñàí àæèëëàãààãàà ¿ðãýëæë¿¿ëñýýð áàéæýý. Àâòîíîìèò Ìîíãîëûí<br />
Çàñãèéí ãàçðààñ Õààíò Îðîñûí êîíñóëóóä áà áóñàä õàðãèñ ýòãýýä¿¿äèéí õàìò<br />
çîðèóä ó÷ðóóëæ áàéñàí á¿õ ñààä òîòãîðóóä íü Ǻâëºëò Îðîñûã Ìîíãîëûí<br />
àðä ò¿ìíèé ç¿ãýýñ òàëàðõàõ áà Îêòÿáðèéí õóâüñãàë Ìîíãîë îðîíä íºëººëºõ<br />
çàìûã õààæ ÷àäñàíã¿é.<br />
Óëààí àðìè Ñèáèðüò Êîë÷àêóóäûã áóò íèðãýñýí øèíý ÿëàëòóóäòàé<br />
õîëáîãäñîí ¿éë ÿâäëóóä ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òýðã¿¿íèé õýñãèéí õóâüñãàëò<br />
èäýâõèéã óëàì õ¿÷òýé áîëãîæ áàéâ. Ýíý íü ôåîäàë áà èìïåðèàëèçìûí ýñðýã<br />
ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òýìöýë 1919-1920 îíä ýðñ ºñ÷ áàéñíààð òîäîðõîé<br />
ãýð÷ëýãäýíý. ¯¿íèé áàðèìò íü þóíû ò¿ð¿¿íä öýðãèéí äîòîð ãàðñàí ¿éìýýí¿¿ä,<br />
àðäûí òýìöëèéí èäýâõæèë íü ýöýñòýý Ìîíãîëûí Íèéñëýë Õ¿ðýýíä õóâüñãàëò<br />
áàéãóóëëàãóóä áóé áîëñîí ÿâäàë áîëíî.<br />
Îëíîî ºðãºãäñºíèé 9 ä¿ãýýð îíû 7 äóãààð ñàðûí 29 áóþó 1919 îíû 7 äóãààð<br />
ñàðä Ìîíãîëûí ç¿¿í õÿçãààðûí öýðãèéí õî¸ð õîðîîíä àæ áàéäàë ìóó áàéñíû<br />
36<br />
Ìîíãîë Àðäûí Õóâüñãàëò íàìûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä.ÓÁ., 1946. ò. 64-65.<br />
68
Change language