You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
íü ÷óõàë áîëîõûã ñàíóóëàÿ ãýæýý. Áîãäûí áýëýã ãýäýã íü Áîãäûí òàìãàòàé<br />
áè÷èã àâ÷ðàõ íü õýðýãòýé ãýñýí íóóö ò¿ëõ¿¿ðèéí ¿ã áàéæýý. Òýð ¿åä Õ¿ðýýí<br />
äýõ á¿ëãèéíõýí õÿíàí òàãíàõ ÿâäëààñ çàéëñõèéæ õîòûí çàõàä ãàð÷ õóðàëääàã<br />
áàéæýý.<br />
Á¿ëãèéí àæëûí íýã ãîë õýëáýð íü Õ¿ðýýíèé îëîí ãàçàð óõóóëàõ õóóäàñ<br />
íààõ ÿâäàë áàéâ. 1920 îíû 6 äóãààð ñàðä õóó÷èí Äîòîîä ÿàìíû õàøàà, Ñþé<br />
Øó ×æàí ãåíåðàëûí áàéñàí õàøààíû õààëãà, Ãàíäàí Õ¿ðýý çýðýã ãàçðóóäàä<br />
íààñàí óõóóëàõ õóóäàñíû íýãýíä: “...Îäîî ¿åä èðãýíèéã çàñàõ, îëíûã àìàð<br />
áîëãîõ íü ãàãöõ¿¿ ýðäýìòíèéã õàðãàëçàí õýðýãëýõ¿éä ñ¿øèãëýõ áºãººä åð<br />
óãñààã äàãàæ õîøóóíû çàñàã çàëãàìæëóóëàõûã íýãìºñºí óñòãàæ, îäîîãèéí<br />
ýðäýì óõààíã¿é çàñãèéã õàëæ, äýëõèé äàõèíû îëîí ãàäààä óëñûí àäèëààð<br />
ñîíãîæ áàéãóóëàõ çàñãèéã ÿâóóëæ, áèäíèé ÿäìàã ìîíãîë÷óóäûí õýëõýý,<br />
æóðìûã èëýðõèéëæ çàñàã, öààçûã çàëðóóëàí òîõèíóóëàõûã... äýýä èõ ñàéä<br />
Ñþé òàíä ºðãºí òîëèëóóëæ... áàñõ¿¿ ýíý ìýò ¿íýí ñàíàà á¿õèé îëîí àðäàä<br />
ìýäýãäýí çàðëàâ...” 71 ãýæýý.<br />
Óëñûí Äîîä õóðëûí çàõèäëûã Îðîñûí Ò¿ð Çàñãèéí ãàçàðò äàìæóóëàí<br />
ºãºõèéã Îðëîâ òàòãàëçñàíû äàðàà Ǻâëºëò Îðîñò ÿâóóëàõ Ç¿¿í õ¿ðýýíèé<br />
á¿ëãèéí çàõèäàëä, Áîãäûí òàìãà äàðóóëàõ àðãà ñ¿âýã÷èëæ áàéæýý. Òèéì<br />
çàõèäàë íü õóâüñãàëò á¿ëãèéí òºëººëºã÷èä Ǻâëºëò-Ìîíãîëûí õèëèéã<br />
íýâòýð÷ Ǻâëºëò Îðîñûí ýðõ áàðèã÷èäòàé õàðèëöàõ ýðõ á¿õèé àëáàí áàðèìò<br />
áîëîõ ó÷èð Õÿòàäûí õàðãèñ öýðýã, òýäíèé ìîíãîë çàðö íàðûí ç¿ãýýñ ó÷ðóóëæ<br />
áîëîõ ñààä áýðõøýýëèéã äàâàí òóóëàõàä õýðýãòýé áàéæýý. Õóâüñãàëò á¿ëãèéí<br />
çàðèì ãèø¿¿ä Ǻâëºëò Îðîñîîñ òóñëàìæ ãóéõ áè÷èã ÿâóóëàõûã Áîãäîîñ<br />
àñóóõàä Áîãä ò¿¿íèéã óäàà äàðàà ýëäýâ øàëòãààí õýëæ õîéøëóóëñààð áàéæýý.<br />
Èíãýýä íºãºº äýýð äóðäñàí òºëººëºã÷äèéí íýã õýñýã áîëîõ Áîäîî,<br />
Øàãäàðæàâ íàð 1920 îíû 8 äóãààð ñàðûí ýõýýð Õ¿ðýýíýýñ ìîðäîæ Õèàãòàä<br />
õ¿ðýëöýí î÷îîä ÐÑÔÑÐ-èéí Ãàäààä Õýðãèéí Àðäûí Êîìèññàðèàòûí Õèàãòûí<br />
òºëººëºã÷ Ìàêñòåíåêò, 1920 îíû 8 äóãààð ñàðûí 2-íä çîõèîñîí “Ãàäààä<br />
Ìîíãîëûí Àðäûí õóâüñãàëò íàì áà àðä ò¿ìíýýñ õàíäàí õ¿ñýõ íü” ãýñýí<br />
áè÷ãèéã õóâüñãàëò á¿ëãèéí íýðèéí ºìíººñ ãàðäóóëàí ºãñºí àæýý.<br />
Ýíý ¿åä Õ¿ðýýíèé á¿ëãýìèéí íºõäèéí áè÷ñýí çàõèäàë áè÷èãò Áîãäûí<br />
òàìãà äàðóóëæ áîëîõ òºëºâòýé áîëæ áàéâ. Á¿ëãèéí ãèø¿¿ä Áîãäîä íºëºº<br />
á¿õèé Ä¿éíõýðèéí äà ëàì Ïóíöàãäîðæîîð äàìæóóëàí çàõèäàë áè÷èãò Áîãäûí<br />
òàìãà äàðóóëàõ äààëãàâðûã á¿ëãèéí ãèø¿¿í Æàìúÿí ã¿íä ºã÷ýý.<br />
Àâòîíîìèéã äàõèí ñýðãýýæ, ò¿¿íèé áèåý äààõ ýðõèéã öààøèä ºðãºòãºõ ãýæ<br />
Áîãä áà íºëºº á¿õèé á¿õ íî¸äûí ýðìýëçýëä íèéöñýí òèéì çàõèäëûã Àìåðèê,<br />
ßïîí, Îðîñ óëñàä òóñ òóñ ÿâóóëàõàä Áîãä ãýãýýí òàìãàà äàðàõàà çºâøººð÷ýý.<br />
Òýãýýä Áîãä ãýãýýí àäèë óòãà àãóóëãà á¿õèé ãóðâàí çàõèäàëä íýã ºäºð ¿ñýã<br />
çóðæ, òàìãà äàðñàí áºãººä ¿¿íä Àìåðèêèéí Çàñãèéí ãàçàð ÿâóóëàõààð<br />
Æàëõàíç õóòàãòààñ îðóóëñàí çàõèäàë, ßïîíû Çàñãèéí ãàçàð ÿâóóëàõààð Öýöýí<br />
âàíãààñ îðóóëñàí çàõèäàë, Ä¿éíõýðèéí äà ëàì Ïóíöàãäîðæîîð äàìæóóëàí<br />
Ǻâëºëò Îðîñ óëñàä ÿâóóëàõààð õóâüñãàëò á¿ëãèéí äààëãàâðààð Æàìúÿí<br />
71<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä (1920 1924). ÓÁ., 1940. ò. 67.<br />
88
Change language