Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
õàðèó ºã÷ áàéãàà ìàÿãààð çîõèîñîí áè÷ãèéã èëãýýí ã¿éöýòãýæýý. 173<br />
Õèàãòûí íºõäèéí õàðèó ãýñýí áè÷èãò àðäûí õóâüñãàëò õºäºë㺺íèéã<br />
äàðàõ çîðèëãî á¿õèé õàðãèñ õ¿÷íèé õàð ñàíààã óóäëàí èëð¿¿ëæýý. Ò¿¿í÷ëýí<br />
èìïåðèàëèñò óëñóóäûí êîëîíè÷ëîõ áîäëîãî, Óíãåðí çýðýã òýäíèé çàðö íàðûí<br />
õîðò ìóó ñàíàà, àâòîíîìèò çàñãèéã ñýðãýýí áîñãîæ áóé ä¿ð ¿ç¿¿ëýõ çýðýã àðãà<br />
çàëü ýäãýýð á¿õíèéã èë÷èëæýý. Áàñ àâòîíîìèò çàñãèéí ãàçðûí åðºíõèé ñàéä<br />
Æàëõàíç õóòàãò çýðýã àðèóí ñàíâààðòàí íàð ÷ öóñ óðñãàæ, õèëýíö òàðèõ õýðýã<br />
¿éëäýõ, öýðýã òàòàëãàíä îðîëöîæ áàéãààã áóðóóøààí äóðäæýý.<br />
Õóâüñãàë÷èä Ìîíãîë-Ǻâëºëòèéí àðä ò¿ìíèé íºõºðëºë íàéðàìäëûí<br />
à÷ òóñûã òîäîðõîé òàéëáàðëààä, õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçàð õýðýâ îäîîãèéí<br />
àäèë óíãåðí÷¿¿äòýé íºõºðëºí Àðäûí Íàìûí ýñðýã àæèëëàñààð áàéõ þì áîë<br />
ò¿¿íýýñ ãàðàõ á¿õ óðøãèéã õ¿ëýýõ áîëíî ãýäãèéã óðüä÷èëàí ìýäýãäæýý.<br />
Õèàãòûã ÷ºëººëñíèé äàðààõàí Àðäûí Íàì, Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðààñ 1921<br />
îíû ãóðàâäóãààð ñàðä ìîíãîëûí á¿õ íî¸ä, ëàì íàðò ãàðãàñàí òóíõàãëàëäàà<br />
äóðäñàí ñàíààã äàõèí äàâòàí ãàðãàñàí áàéíà.<br />
Àðäûí íàì, Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðààñ Õàëõûí âàí, ã¿í, ëàì íàðò ÿâóóëñàí<br />
äýýðõ áè÷èãò: “... ªíãºðñºí æèëèéí çóíû öàã, áèäíèé íýð á¿õèé õ¿ì¿¿ñèéí<br />
áèå, á¿ãäýýðèéí áàãø Áîãä õààíòíû òàìãà äàðñàí áè÷ãèéã àâ÷ èõ Îðîñ óëñûí<br />
Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçðàà õ¿ðýýä ýâ íàéðàìäëûí äîòîð ó÷ðûã îëîõîîð çàâäàí<br />
á¿õèéä, ãýíýò ìóó õóëãàé Áàðîí Óíãåðíû áèå çîðèã äóðààð Ìîíãîë íóòàãò<br />
îðæ, ¿ë á¿òýõ íýãýí õýäýí õ¿íòýé íºõöºí, àðä áèäíèé ¿õýð, ìîðèéã àëáàäàí<br />
òàòàæ ýä õºðºíãèéã áóëààí àâñàí òºäèéã¿é... Ò¿¿íèé áèå...õ¿ðýý õîòûã<br />
ýçëýí àâñàí ñàöóó çýâñýã ç¿éëèéã Ìîíãîëä òóøààí èðãýäýýñ äýýðýìäñýí ýä<br />
õºðºíãèéã çîõèã÷äîä ºã÷ õàðúÿàëæ ÿâñàí ìîíãîë öýðã¿¿äèéã ººðèéí ìýäëýýñ<br />
á¿ðìºñíºº ãàðãàâàë çîõèõ àòàë ìîíãîë íóòàãò ýðõ õ¿÷èéã ÿâóóëæ, ýçýðõýã<br />
ò¿ðýìãèéã áàðüñàí íü ýãíýãò ìàíàé ò¿ìýí àðäûí áèøðýìæòýé õýðýã áóñûí<br />
òóë ñàíàà ñàëñàí ìýò áàéäëûã òàíèóëæ (áèä) Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðûã áàéãóóëñàí<br />
á¿ëãýý. Èéìèéí òóë õàëõûí âàí, ã¿í, ëàì íàðûí ãîë çîðèëãî ýä¿ãýýä ÿìàð<br />
á¿õèé íú òîäîðõîéã¿é áîëîâ÷ ýðñ øóëóóíûã ýðìýëçýæ íýãýí ýòãýýäýä<br />
õýëáèéæ, õî¸ð ýòãýýäèéí çîâëîíã õ¿ëýýõ áºãººñ ¿íýõýýðèéí èõ ãàñëàí õ¿íä<br />
¿¿ðãýýñ çàéëæ ÷àäàõã¿éä õ¿ðýýä îëîí ò¿ìíèéã òººðºëä¿¿ëýí çîâîîæ, îâîã<br />
¿íäñèéã ÿëäàãäàí øîðîî õàä, ¿ëäýõýä õ¿ðâýë òàíàé áèå ñýòãýë õààíà õýðõýí<br />
àìðûã îëîõ áèëýý. Çîðèãîîð ÿâæ çîâëîí ¿¿ñãýõýä õ¿ðã¿¿ëñýí Áàðîí Óíãåðíû<br />
áèåèéã óã íóòãààñ ¿ëäýí ãàðãàæ, çýâñýã áàãàæèéã á¿ðìºñºí õóðààãààä,<br />
Ìîíãîëûí õºðºíãèéã ñàëãàí àâ÷ õ¿ðýý õîòûí õàìãààëàëò á¿õèé ìàíàé Àðäûí<br />
íàìä èõýýõýí òóñàëñàí áóðèàäûí ýì÷ ò¿øìýä Öûáûêòàðîâ, îðîñ ò¿øìýë<br />
Êó÷åðåíêî, Ãåìáàðæåâñêèé íàðûí ãóðâàí õ¿íèéã ìàíàé çàñãèéí ãàçàð äàðóé<br />
èëãýýíý ¿¿... Îëíîî ºðãºãäñºíèé 11-ð îí 2 ñàðûí 14” ãýæ äóðäñàí ýíý áè÷èãò<br />
Ñ¿õáààòàð, ×îéáàëñàí, Áèëýãñàéõàí, Ñóìúÿà áýéñ íàðûí 9 õ¿í ¿ñýã çóðæýý. 174<br />
Ýíý áè÷èãò Õ¿ðýýíèé Çàñãèéí ãàçðûí ëàì, íî¸äûã Àðäûí Õóâüñãàëò Ò¿ð<br />
Çàñãèéí Ãàçàðòàé õýëýëöýý õèéæ, ãàìèí, óíãåðí÷óóäûí ýñðýã òýìöýõèéã<br />
173<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä. ò. 126-133<br />
174<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä. (1920-1924). ÓÁ., 1946. ò. 133-135.<br />
140
Change language