You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1919 îíû çóí Ǻâëºëò Îðîñûí Óëààí öýðýã, Ñèáèðü áà Àëñ äîðíî äàõèíûã<br />
èìïåðèàëèçìûí õºëñíèé çàðö öàãààíòíààñ ìºä ÷ºëººëºõ ÿëãóóñàí äàâøèëòàà<br />
ç¿¿í ôðîíò äýýð õèéæ ýõýëæýý. 1919 îíû 8 äóãààð ñàðûí 3-íä Ǻâëºëò<br />
Çàñãèéí ãàçàð, Ìîíãîëûí Çàñãèéí ãàçàð áà àðä ò¿ìýíä òóñãàé óðèàëàë<br />
ãàðãàí õàíäàæ, óðüäûí Õààíò Îðîñûí Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëä òóëãàí<br />
áàéãóóëñàí ýðõ òýãøã¿é ãýðýýãýýð äàëàéëãàí îëæ àâñàí õýëòãèé èõ ýðõ<br />
çàâøààíûã á¿ðýí óñòãàñàí òóõàé ìýäýãäæýý. Òýð óðèàëàõ áè÷èãò äóðäàõäàà:<br />
“Ìîíãîë áîë ýðõ ÷ºëººò îðîí ìºí... Òóñ îðíû çàñãèéí á¿õ ýðõ Ìîíãîëûí àðä<br />
ò¿ìýíä áàéõ ¸ñòîé. Ãàäààäûí ãàíö ÷ õ¿í Ìîíãîëûí äîòîîä õýðýãò îðîëöîõ<br />
ýðõã¿é... Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçàð ýíý òóõàé Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýíä ºíäºð<br />
äóóãààð ºðãºìæëºí ìýäýãäýæ, Îðîñûí àðä ò¿ìýíòýé äèïëîìàò õàðèëöààã<br />
ò¿äãýëçýëã¿é òîãòîîí, Ìîíãîëûí ÷ºëººò àðä ò¿ìíèé òºëººëºã÷äèéã Óëààí<br />
àðìèéí ºìíººñ óãòàí ÿâóóëàõûã õ¿ñíý” 1 ãýæýý.<br />
Áîãä ãýãýýí òýðã¿¿òýé ëàì íî¸ä, Ǻâëºëò Çàñãèéí óðèàëàõ áè÷èãò õàðèó<br />
ºãººã¿éãýýð áàðàõã¿é, ò¿¿íèéã àðä ò¿ìíýýñ íóóõ ãýæ á¿õ àðãàà õýðýãëýæ<br />
áàéæýý. Ǻâëºëò Îðîñ óëñûí Çàñãèéí ãàçðààñ Ìîíãîëä èð¿¿ëñýí àíõààðóóëàõ<br />
áè÷ãèéí òóõàé ìýäýý, òýäãýýð ýëäýâ ìýõ ãîõ, õÿíàëò õÿõàëòûã äàâæ,<br />
Ìîíãîëûí õºäºëìºð÷äèéí ñîíîðò õ¿ð÷ýý.<br />
Áîãä ãýãýýíèé Çàñãèéí ãàçàð Îêòÿáðèéí õóâüñãàëûí ÷ºëººëºã÷ ¿çýë<br />
ñàíààíààñ àéãààä, ßïîíû èìïåðèàëèñò íàð áà ò¿¿íèé çàðö áîëñîí Õÿòàäûí<br />
öýðãèéí ýðõòíèé Àíüôó á¿ëãèéíõýíòýé øóóä õóéâàëäàæ áàéâ. Áîãä ãýãýýíèé<br />
á¿ëãèéíõýí ôåîäàëûí çàñàã òºð, ýðõ ÿìáàà àëäàõààñ àéæ èìïåðèàëèñò ßïîí<br />
áà Õÿòàäûí õàðãèñ, ãåíåðàëóóäààð òóñëóóëàí òóñ îðîíä ôåîäàëûí ¸ñ æóðìûã<br />
õýâýýð áàéëãàæ, àðä ò¿ìíèéã äàðàíãóéëàí çàõèð÷ áàéõûã áîäîæ áàéæýý.<br />
1918 îíû 3, 4, 9 ä¿ãýýð ñàðä ßïîíû Çàñãèéí ãàçàð, Õÿòàäûí öýðãèéí<br />
ýðõòí¿¿ä õýëýëöýý õèéæ, Ǻâëºëò Îðîñûí ýñðýã çýâñýãëýí äîâòëîõîä<br />
Õÿòàäûí öýðãèéí ýðõòí¿¿ä îðîëöîõ òóõàé õýëýëöýýð áàéãóóëæýý.<br />
Õÿòàäûí öýðãèéí ýðõòí¿¿ä Ìîíãîëä öýðãýý îðóóëæ ò¿¿íèéã ò¿øèãëýæ,<br />
Àëñ äîðíîä õÿçãààðûã Ǻâëºëò Îðîñîîñ òàñëàõ çîðèëãîîð Áàéãàë íóóðûí<br />
÷èãëýëýýð äàâøèëò õèéæ ýõëýõ ¿¿ðýã ºã÷ýý.<br />
1918 îíä Áîãä ãýãýýíèé Çàñãèéí ãàçðûí çºâøººðñíººð “Áàðóóí õîéä<br />
õÿçãààð” áóþó Ìîíãîëûã “áîëüøåâèçìûí àþóëààñ” õàìãààëàõ íýðèéäëýýð<br />
Õÿòàäûí öýðýã Íèéñëýë Õ¿ðýýíä îðæ èðæýý.<br />
Èíãýýä Àð Ìîíãîëûí ººðòºº çàñàõ ýðõèéã óñòãàæýý. Ǻâëºëò Îðîñûí<br />
ýñðýã, õóâüñãàëûí ýñðýã òýìöýë íü ßïîí, Àìåðèê, Àíãëè çýðýã îðíû<br />
èìïåðèàëèñòóóä, Õÿòàäûí öýðãèéí ýðõòýí, Áîãä ãýãýýíèé á¿ëýã áà Îðîñ<br />
îðîíä ò¿ëõýãäýí óíàñàí ïîìåùèê õºðºíãºòíèé ýòãýýäèéã íýãýí õàðãèñ<br />
ëàãåðüò íýãòýñýí áàéíà. Àëñ äîðíî ç¿ãò äýëõèéí õàðãèñëàëûí ëàãåðèéã<br />
ìàíëàéëñàí ßïîíû öýðãèéí ýðõòýí íàð ýíý äýýðýì÷ ýâñýëä èäýâõòýé ¿¿ðýã<br />
ã¿éöýòãýæ áàéæýý. ßïîíû èìïåðèàëèñòóóä òýð ¿åä õîéä Õÿòàäûí ýðõèéã<br />
áàðüæ áàéñàí, ßïîíû òàëûã áàðèìòëàã÷ Àíüôó á¿ëãèéã ò¿øèãëýæ áàéâ.<br />
1<br />
1921 îíû Àðäûí õóâüñãàëûí ò¿¿õýíä õîëáîãäîõ áàðèìò áè÷ã¿¿ä (1917-1921). ÓÁ., 1957. ò. 36<br />
17
Change language