Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
íàì, òºðèéí áàéãóóëëàãóóä äàõü õ¿íä ñóðòàëòàé òýìöýõ, òýäãýýðèéí<br />
àæëûã ñàéæðóóëàõ áîëîí øèíý õóóëü ä¿ðìèéã áèåë¿¿ëýõýä ÷óõàë ¿¿ðýã<br />
ã¿éöýòãýæýý.<br />
ÀÇÃ-ààñ óëñ òºðèéí ñàëáàðò àâ÷ õýðýãæ¿¿ëñýí íýí ÷óõàë àðãà õýìæýý áîë<br />
Ìîíãîë óëñûí òóñãààð òîãòíîë, ¿íäýñíèé õóâüñãàëûí ÿëàëòûã áýõæ¿¿ëýõ<br />
áàòàëãàà áîëñîí ÀÆÖ-èéã öààøèä ºðãºæ¿¿ëýí çîõèîí áàéãóóëàõ ÿâäàë<br />
áàéëàà. Ìîíãîë îðíû ýäèéí çàñãèéí õ¿÷ áîëîëöîîíä çîõèöóóëñàí “öººí<br />
òîîíû õ¿÷èðõýã öýðýã”-òýé áàéõ çàð÷ìûã áàðèìòëàí, ÀÆÖ-èéã åâðîïûí,<br />
ò¿¿íèé äîòîð ÇÎÓ-ûí óëààí öýðãèéí áàéãóóëàëòûí îíîë, æèøèãò òóëãóóðëàí<br />
á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëòûí õóâüä ººð÷ëºí çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûã ýõëýâ.<br />
Öýðãèéí øèíý÷ëýë íü àíãè, õîðîîäûã áàéãóóëàõ, îðîí òîîã íýìýõ, çýâñýã<br />
õýðýãñëèéã ñàéæðóóëàõ, öýðãèéí àëáàí õààã÷äûí óëñ òºðèéí áà áàéëäààíû<br />
áýëòãýëèéã ñàéæðóóëàõ çýðýã îëîí àñóóäëûã õàìðàí õýðýãææýý. 1924 îí<br />
áîëîõîä Ìîíãîë àðäûí öýðýã íü òºâèéí áà õÿçãààðûí ãýñýí õî¸ð ¿íäñýí<br />
õýñãýýñ á¿ðäýæ, èõ áóó, ïóëåì¸ò áóó, óóðûí òýðýãíèé õîðîî, õîëáîîíû ñàëàà,<br />
Äàðãûí ñóðãóóëü, õàðèëöàí íýâòðýëöýõ ñóðãóóëüòàé áîëñîí áàéâ. Ò¿¿í÷ëýí<br />
ÌÀÖ-èéí äýýä óäèðäàõ áàéãóóëàãà-Á¿õ öýðãèéí çºâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä<br />
Äîòîîäûã õàìãààëàõ ãàçàð, Ñóðãàí áîëîâñðóóëàõ õýëòýñ, Ãàäààä òàãíóóëûí<br />
õýëòýñ, Ãààëèéí õîðîî, Öàãäààãèéí àëáà, Ýìíýëãèéí õîðîî õàðúÿàëàãäàæ<br />
áàéâ. Äýýðõ àðãà õýìæýýí¿¿ä íü òóñ îðîíä àðä÷èëñàí á¿ãä íàéðàìäàõ óëñûã<br />
òóíõàãëàõ áýëòãýëèéã óëñ òºðèéí àìüäðàëûí õ¿ðýýíä õàíãàñàí ãîë õ¿÷èí<br />
ç¿éë áîëîâ.<br />
Ìîíãîëä ¿íäýñíèé àðä÷èëñàí õóâüñãàë ÿëæ, ººð÷ëºëò øèíý÷ëýëòèéã<br />
ýõëýõ òóõàéí ¿åä òóñ îðíû ýäèéí çàñàã òóéëûí õ¿íä áàéâ.Òóñãààð òîãòíîëûí<br />
îí æèë¿¿äýä ýõýëñýí çàðèì íýãýí øèíý÷ëýë óëñûí ýäèéí çàñãèéã ººä òàòàõ<br />
õýìæýýíä õ¿ð÷ õýðýãæèæ ÷àäààã¿é áàéñíûã çàëãàí ãàìèí, öàãààíòàí Ìîíãîë<br />
îðíûã ýçýðõýí àâñíààð ýäèéí çàñãèéí àñàð èõ íººöºº àëäæýý. Á¿ðýí áóñ<br />
ìýäýýãýýð ãàìèí, öàãààíòíóóä òóñ îðíû ¿íäýñíèé áàÿëàã áîëñîí ìàë ñ¿ðãýýñ<br />
330000-ûã äýýðýìäýí àâ÷, 371 óëñûí ñàíã õîîñëîí, àðä îëíûã àìèí òýæýýëýýñ<br />
íü ñàëãàñàí áàéâ.<br />
Ýíý íü ÀÇÃ-ûí ºìíº óëñûí ýäèéí çàñãèéã ñýðãýýõ õ¿íäõýí çîðèëòûã<br />
äýâø¿¿ëýâ. Àðäûí Çàñãèéí ãàçðààñ ÿâóóëàõ ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî íü îëîí<br />
¿åèéí óëàìæëàëò àæ àõóéã îãöîì ººð÷ëºõã¿éãýýð ºì÷èéí á¿õ õýëáýðèéã<br />
àäèë òýãø õºãæ¿¿ëæ, ýäèéí çàñãèéí òàëààð àëü íýãýí õ¿÷èðõýã óëñààñ õàðààò<br />
áîëîõîîñ ñýðýìæëýí, äýëõèéí îëîí îðîíòîé ýâèéã ñàõèí òýãø ýðõèéí ¿íäñýí<br />
äýýð õàðèëöàí àøèãòàé õóäàëäàà õèéõ, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöàà òîãòîîõîä<br />
÷èãëýõ ¸ñòîé õýìýýí øèíý òºðèéí óäèðäàã÷èä ¿çýæ áàéëàà.<br />
Ìîíãîë óëñûí ýäèéí çàñãèéã õºãæ¿¿ëýõ ¿íäñýí ÷èãëýëèéã áîëîâñðóóëàõ<br />
àæèë 1922 îíä ýõýëæ, Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýðýýð “Ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî<br />
áîëîâñðóóëàõ êîìèññ”-ûã Á.Öýðýíäîðæ, Æ.Öýâýýí, Î.Æàìúÿí íàðûí<br />
á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð áàéãóóëàâ. Òóñ êîìèññûí áîëîâñðóóëñàí “Ýäèéí çàñãèéí<br />
¿íäñýí áîäëîãî” õýìýýõ áàðèìò áè÷ãèéã 1923 îíû 7 äóãààð ñàðûí 24-íèé<br />
371<br />
Ò¿¿õèéí õ¿ðýýëýíãèéí ãàð áè÷ìýëèéí ñàí. Ô-3. ò-1. õí-76. õóóäàñ-661.<br />
244
Change language