Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
àøèãëàõ ãýñýí 3 ¿íäñýí çàìààð øèéäâýðëýñíýýñ ãîë õýëáýð íü ÇÎÓ-ûí ç¿ãýýñ<br />
¿ç¿¿ëñýí çýâñýã õýðýãñëèéí òóñëàìæ áîëíî.<br />
Öýðýãò ýëñýã÷äèéí áàãàã¿é õýñýã íü õóâèéí áóó çýâñýãòýéãýý èðæ áàéñàí<br />
íü ÀÆÖ-èéã çýâñãýýð õàíãàõ áàñ íýã àðãà çàì áîëæýý. Ãóðàâ äàõü íü îëçíû<br />
çýâñýã áàéâ. Á¿ð Õèàãòûã ÷ºëººëºõººñ ºìíº ãàìèí öýðýãòýé õèéñýí æèæèã<br />
òóëààí áîëîí õýñýã á¿ëãýýð ÿâñàí õÿòàä öýðãèéã óñòãàõ ÿâöàä ÀÆÖ íü áàãà<br />
áóñ çýâñýã õýðýãñýë îëçëîí àâ÷, àøèãëàæ áàéæýý. Òóõàéëáàë “Øààìàðûí<br />
Øàð òîõîéä 3 äóãààð ñàðûí 10-íä õÿòàäûí 100 ãàðóé öýðýãòýé Ä.Ñ¿õáààòàð,<br />
Ë.Ñóìúÿà íàðûí öýðã¿¿ä áàéëäàí 50 ãàðóé ãàìèíã àëæ, 2-3 õ¿íèéã àìüäààð<br />
áàðèâ÷ëàí, óíàëãûí ìîðü 40-ººä, 200-ààä öýðýã, 10-ààä áóó ñýëýì çýðãèéã<br />
îëçîëæýý” 342 .<br />
Òóõàéí ¿åä ÌÀÆÖ-èéí çýâñýãëýëä îðîñ, õÿòàä, ÿïîí âèíòîâ, áèðäààí, óñàí<br />
áàéìëèé, ÿìààí ñ¿¿ëò, ñèñàíëè çýðýã áóóíóóä, ìºí õ¿íä, õºíãºí ïóëåì¸ò, èõ<br />
áóó áàéæýý.<br />
Óíàëãà, õ¿íñ õýðýãëýë, ãýð ìàéõíû õóâüä ãîë òºëºâ àðä îëíû òóñëàìæààð<br />
øèéäýãäýæ áàéâ. ̺í õóäàëäàí àâàõ çàìààð ÷ àãò ìîðüä, õ¿íñ õýðýãñëýýð<br />
õàíãàõ áîëæýý.<br />
Çýâñýãò áîñëîãîä áýëòãýõ àæëûí íýí ÷óõàë õýñýã íü ÀÆÖ-ò òýìöëèéí<br />
çîðèëòûã îéëãóóëàõ, òýäíèé óëñ òºðèéí áýëòãýëèéã ñàéæðóóëàí, õàòóó<br />
ñàõèëãà áàòûã áóé áîëãîõîä îðøèæ áàéâ.<br />
Àðäûí íàìûí ñóðòëûã íîìëîã÷ Õ.×îéáàëñàí, Ö.Äàìáàäîðæ, óëààí<br />
öýðãèéí óëñ òºðèéí àæèëòàí Ã.È.Äåìêî íàð àíãè õîðîîäîä áàéíãà àæèëëàí,<br />
òýìöëèéí çîðèëãî, öýðãèéí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðãèéã òàéëáàðëàí òàíèóëàõ, òóõàéí<br />
öàãèéí ¿éë ÿâäëóóäûí òàëààð òîäîðõîé ìýäýýëýë ºãºõ, ñîíèí õýâëýë óíøèõ<br />
çýðýã óõóóëãà ñóðòàë÷èëãààíû èõýýõýí àæèë çîõèîí ÿâóóëñàí íü æóðàìò<br />
öýðã¿¿äýýñ ýõ îðíîî ÷ºëººëºõ òýìöýëä îðîëöîõ ñýòãýë ç¿éí áýëòãýëèéã<br />
õàíãàõàä ÷óõàë äºõºì áîëæýý. Èéíõ¿¿ 1921 îíû 2-3 äóãààð ñàðûí òýðõ¿¿<br />
áîãèíî õóãàöààíä Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òýìöëèéí ãîë õ¿÷ áîëîõ ÀÆÖ<br />
áàéãóóëàãäàí óëñ òºð áàéëäààíû áýëòãýëýý õàíãàí, õàðèéí ò¿ðýìãèéëýã÷äýýñ<br />
ýõ îðíîî ÷ºëººëºõ òýìöýëä áýëýí áîëîâ. Ýíý ¿åä ÀÆÖ-èéí áèå á¿ðýëäýõ¿¿í<br />
íü óëñ òºð, ñòðàòåãèéí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîë á¿õèé Õèàãòûã ÷ºëººëºõ<br />
áàéëäààíû ¿¿ðãèéã õ¿ëýýí àâ÷ýý.<br />
1921 îíû 3 äóãààð ñàðûí 6-íä Õèàãòûã ÷ºëººëºõ øèéäâýð ãàð÷ öýðãèéí<br />
øòàáààñ áàéëäààíû òºëºâëºãººã áýëòãýí, öýðãèéã øèëæ¿¿ëýí áàéðëóóëàâ.<br />
Æóðàìò öýðãèéí áàéëäààíû áýëòãýë õàíãàãäìàãö óðüä òîãòñîí ¸ñîîð<br />
õÿòàä öýðãèéí ýðõ áàðèã÷äàä òóëãàí øààðäàõ áè÷ãèéã 3 äóãààð ñàðûí 17<br />
-íä Òðîèöêîñàâñê äàõü ÇÎÓ-ûí ÃÕÀÊ-ûí òºëººëºã÷ Î.È.Ìàêñòåíåêýýð<br />
äàìæóóëàí ºã÷ýý. Ýíý íü äàâóó õ¿÷òýé äàéñàí ýòãýýä õîðèãëîñîí îëîí õºëèéí<br />
áîîìò ãàçðûã ýçëýí àâàõ íü ÀÆÖ-èéí õóâüä òºäèéã¿é ýíãèéí èðãýä, õîòûí<br />
îðøèí ñóóã÷äûí àìü íàñ ñ¿éäýæ, èõýýõýí õîõèðîë ó÷èð÷ áîëçîøã¿é íºõöºë<br />
áàéäëûã õàðãàëçàí ¿çñýí õýðýã áàéâ. ÌÀÆÖ-èéã á¿ãä åðºíõèéëºí çàõèðàõ<br />
æàíæèí Ä.Ñ¿õáààòàðûí íýðýýð èëãýýñýí òýðõ¿¿ áè÷èãò: “…Ìîíãîëûí<br />
342<br />
ÀÆÖ-èéí äóðäàòãàëóóä. III äýâòýð. ÓÁ., 1986. ò. 385.<br />
225
Change language