yozgat

olarak da yansımışlardır. Yeni ve farklı fonksiyonlara sahip kamu yapıları Osmanlı kentlerinde
görülmeye başlamıştır. Özellikle II. Abdülhamit zamanında kentlerde kamu yatırımlarıyla büyük
bir değişim gerçekleştirilmiştir. Abdülhamit hükümdarlığının 35 yılında, anıtlar, anıtsal kamu
yapıları, tören meydanları, geniş bulvarlar, simetrileri, düzenleri ve simgeledikleri ile bütün
kentlerde kentsel hayatın çevresinde şekillendiği, yerel bölgesel yaşamı düzenleyen, belirgin
şekilde Osmanlı olan bir yapısal dil geliştirilmişti 21 . Modernleşme projesinin başkent ile beraber
yansıdığı taşra kentlerinde inşa edilen; değişen devlet yapılanmasının kurumlarının idari
merkezleri olan yeni işlevli binalar, dini ve geleneksel sivil mimari haricinde yeni mimari
tarzların kullanıldığı örnekler olmalarının da tesiriyle, inşa edildikleri kentlerde yeni bir imaj
oluşturmuşlardır. Bu yapılar modern bir işlevi barındırmaları sebebiyle klasik mimariden değişik
tasarımsal biçimde inşa edilmiştir 22 .
Tanzimat 23 ile gerçekleşen reformlar ilk olarak Akdağmadeni ilçesi kapsamında
değerlendirilirse, .genel olarak kent dokusuna bakıldığında kenti oluşturan öğeler olarak,
belediye binası, redif binası, sanat okulu, konaklar, P.t.t binası, banka şubesi, halk eğitim
merkezi ve adliye binası gibi kamu kurumlarının şehrin merkezinde konumlandırılıp, ilçeye
hâkim olacak şekilde cadde ve sokak köşe başlarına, birbirine yakın şekilde inşa edilerek, şehrin
bu yapı organizasyonu etrafında şekillendiğini belirtmek doğru bir ifade olacaktır. Bu yapıların
oluşturulması ile kent dinamizmi sağlanmış, kenti meydana getiren diğer yapı birimleri olan çarşı
ve dükkânlar gibi mimari unsurlar kamu yapıları odaklı olarak biçimlenmiştir. Kentin ana
caddeleri üzerine yerleştirilmiş olan kamu yapıları kenti oluşturan önemli simgeler
konumundadır. Bunların yanı sıra şehirde yer alan diğer yapı birimlerini de düşündüğümüzde bir
taşra kenti olan Akdağmadeni‟nin kent dokusunun biçimlendirilmesinde önemli rol
oynamaktadır.Tanzimat dönemi reformlarıyla yönetici sınıfın konaklarında yapılan işler devlet
dairelerine taşınmış 24 XIX. Yüzyılın ilk yıllarında şehir merkezlerinde o şehrin önde gelenleri
tarafından okullar, kamu ve idare binaları kimi zamanda fabrikalar yaptırılmıştır. XIX. Yüzyılın
ortasında beliren yeni Batılı güçler ve burjuva (kent soylu) sınıfı tarafından ısrarla istenen
Tanzimat reformlarının en belirgin kilit şekline bağlı olarak şehrin dış münasebetlerindeki
dönüşüm şehir merkezinde farklılaşmayı da beraberinde getirmiş; birçok şehirde ikili bir merkez
oluşmuştur 25 . Bu dönüşümler, Anadolu‟daki başka şehirlerde XIX. Yüzyılın ikinci yarısından
21 Ç. Güntan, a.g.e.,İstanbul, 2007
22 Dilek Sezer, Kastamonu Kent Dokusu İçinde Cumhuriyet Meydanının İncelenmesi, Anadolu Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Mimarlık Anabilim Dalı, Eskişehir, Ocak, 2010, s.93.
23 Engelhardt, Tanzimat, Çev. Ayda Düz, İstanbul, 1976, s. 241.
24 P. Dumont and F., Georgeon, ModernleĢme Sürecinde Osmanlı Kentleri, 2. Baskı, Çeviren: A. Berktay, Tarih
Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1999.
25 S. Aktüre, Anadolu’da Bronz Çağı Kentleri, 2. Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları İstanbul, 1997, s. 32.
369