yozgat

cephe unsurları olan saçak kısımları, pencere ve kapıların vurgulanarak yapılması ile oluşturulan
cephe düzenlemesine sahip plan tipleridir. İlçedeki kamu yapılarında taş, esas yapım malzemesi
olarak kullanılmıştır. Akdağmadeni ilçe merkezindeki yapılarda giriş cephesinde yer alan taş
süslemeler de genel olarak bitkisel süslemeler kullanılmıştır. Yapılarda, yöredeki ocak taşının
kolay işlenebilir özelliğe sahip olması ve kesme taş malzemenin bu dönem mimarisinde en çok
tercih edilen malzeme olmasından dolayı, buradaki süsleme programının cephelerde ve özellikle
girişlerde daha yoğun uygulanmasına neden olmuştur. Cephelerde siyah bazalt taşının
özelliklerinden yararlanılarak iki renkli taş süsleme yoluna gidilmiştir. Bunu da pencere etrafını
çevreleyen süsleme kuşağında giriş kapılarını çevreleyen süsleme kuşaklarında görmek
mümkündür.
Bu bağlamda birçok yapının birbirine yakın dönemlerde inşa edildiği ve Neo Klasik
üslup özelliklerine paralel bir anlayışta tasarlandığı gözlemlenmiştir. Tanzimat reformlarının
Osmanlı kentlerine sağlamış olduğu en önemli fayda ve fiziksel alt yapı, kent merkezlerinde çok
sayıda kamu yapılarının inşa edilmiş olması ve kent gelişimine bu yapıların yön vermesidir.
XIX. yüzyılın ikinci yarısında yapılan köklü değişiklikler ve özellikle resmi kuruluşların
Akdağmadeni‟nin deki tarihi seyri eşliğinde belirtilmeye çalışılmıştır. Tanzimat sonrası
şekillenen yönetim anlayışı İstanbul ve Anadolu şehirlerinin yanı sıra diğer Osmanlı
topraklarında da varlığını hissettirmeye başlamıştır. Bu gelişmeye bağlı olarak söz konusu
bölgelerde devleti temsil eden hükümet binaları, okullar, hastaneler ve belediye binaları inşa
edilmiştir. Tanzimat‟la birlikte yeni bir yapı grubu olarak karşımıza çıkan kamu binalarının
başkentten sonra kademe kademe Anadolu‟nun diğer kentlerinde ve Osmanlı topraklarında inşa
edilmeye başlanması üslup birliğinin sağlamasına neden olmuştur. Tanzimat‟ın getirdiği
düzenlemeler, Anadolu şehirlerinde tüccar, memur ve bürokrasi gibi unsurlarından oluşan
günümüz şehirlerinin sosyal, ekonomik, siyasi merkezi ve mahalli yönetimlerin temelini
oluşturduğu görülmektedir. Tanzimat‟ın başlattığı mimari yenilik hareketleri ile birlikte yeni
mimari akımlara uygun binalar inşa edilmeye başlanmıştır. Akdağmadeni‟nde inşa edilen
yapıların çoğunluğu merkezde yer almakla birlikte, ilçe merkezine hâkim en önemli noktalara
cadde başlarına yerleştirilmişlerdir. Bu dönem kamu yapılarının en belirleyici özelliği olan cephe
düzenlemeleri ilçede yer alan kamu yapılarında kendini göstermektedir. Ancak, cephelerdeki
hareketli görünüm yapıların iç mekânına yansımamıştır. Ayrıca yapıların sadece ana caddeye
bakan cephelerinde yapıya hareketlilik katan süslemelere yer verilmişken diğer cepheler sade
bırakılmıştır. Tanzimat reformlarının Osmanlı kentlerine sağlamış olduğu en önemli fayda ve
fiziksel alt yapı, kent merkezlerinde çok sayıda kamu yapılarının inşa edilmiş olması ve kent
gelişimine bu yapıların yön vermesidir. Akdağmadeni de ilçe olarak bu fiziksel değişim, oluşum
377