yozgat

- Ürünün bulunduğu coğrafi bölge,
- Gübre uygulama zamanı,
- Uygulama nedeni,
- Teknik izin,
- Kullanılan kimyasalın ticari isimi ve miktarı, uygulama aleti ve operatörün ismi,
- Uygulama zamanından kaç gün sonra hasat yapılması gerektiği,
- Sulama zamanı, yöntemi ve miktarı.
Yetiştirilecek tıbbi ve aromatik bitkinin pazarlanabilir özellikte olabilmesi için içerdiği
etken maddeler bakımından ulusal veya uluslararası farmakopelerde veya standart, tebliğ vb
önerilen diğer tanınmış belgelerde istenilen kriterlere uygun olması gerekmektedir. Sekonder
metabolitlerin pek çoğu kendisini taşıyan bitkinin yetiştiği ortam koşullarına bağlı olarak
büyük varyasyonlar göstermektedir. Çevre faktörlerinin (sıcaklık, yağış, ışıklanma süresi ve
şiddeti, rakım, yöney, kuraklık, tuzluluk, toprak besin maddeleri ve toprak yapısı vb)
biyoaktif madde sentezi ve birikimi üzerine büyük etkisi bulunmaktadır (Baydar, 2013). Bu
nedenle bitkinin yetiştirileceği yerin iklim ve toprak özellikleri belirlenmeli ve yetiştirilecek
bitkiye uygun yerler seçilmelidir. Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretimi generatif, vejetatif veya
hem generatif hem de vejetatif olarak başlıca iki yolla gerçekleştirilebilir. Burada önemli olan
kullanılacak tohumluk materyalinin yüksek kaliteli, hastalık ve zararlılardan ari olmasıdır.
Tohumların çimlenme özellikleri tespit edilmelidir. Özellikle vejetatif üretimde virüs
hastalıkları başta olmak üzere birçok hastalığın ve zararlının taşınma riski oldukça yüksektir.
İklim ve toprak özellikleri ürünün kalitesini belirleyen önemli unsurlardır. Toprak, hava ve su
kirliliği olan yerlerde yetiştirilen bitkilerden elde edilen ürünlerde kimyasal kirlenme
kaçınılmazdır. Kirli topraklarda yetiştiricilik yapılmamalıdır. Örneğin, kanalizasyon çamuru,
ağır metaller, böcek öldürücüler, radyoelementler ve diğer endüstriyel kimyasallarla kirlenmiş
topraklarda bitki yetiştirilmemelidir (Anonim, 2014; Arslan ve ark. 2015).
Tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımında bakım işleri, bitkinin büyümesi ve gelişmesi ile
kullanılan kısımları ile doğrudan ilgilidir. Bu nedenle tıbbi ve aromatik bitkilerin
yetiştirilmesi yoğun bakım ve bilgi gerektirmektedir.
Uygunsuz gübre kullanımı gıda kaynaklı hastalıklarda risk faktörü olarak karşımıza
çıkabilir. Ciddi rahatsızlıklara neden olabilen birçok patojen (Escherichia coli, Salmonella ve
Campylobacter vb) sıcaklık ve toprak koşulları uygunsa gerek gübrelerde gerekse toprak
içerisinde 3 aydan daha fazla süre ile hayatta kalabilirler (Arslan ve ark. 2015). Bu bağlamda
kompost ve yanmış ahır gübresinin ekim veya dikim işlemini gerçekleştirmeden önce araziye
uygulanması bu tarz patojenlerin bulaşma riskini azaltan önemli bir uygulamadır.
494