Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo

marketingut, financave, organizimit, zhvillimit të burimeve njerëzore, zhvillimit
të programeve ekonomike për investime etj. Meqenëse shumica e pajisjeve ishin
të vendeve perëndimore edhe shumë nga ekspertët e lartpërmendur ishin të specializuar
dhe trajnuar në SHBA, Francë,Itali, Gjermani etj.
Shumica e teknologjisë dhe objekteve industriale është financuar edhe nga institucione
financiare të jashtme si Banka Ndërkombëtare për Zhvillim dhe Rindërtim
etj, apo me investime të përbashkëta.
Shumica e prodhimeve dhe shërbimeve kanë qenë të cilësisë së lartë dhe në përputhje
me standardet dhe normat ndërkombëtare, si dhe me një dizajn të përshtatshëm.
Këto ishin rezultat i teknologjisë se përparuar të përdorur, ekspertëve
dhe personelit të kualifikuar dhe nivelit të larte të organizimit të kompanive.
Prandaj një pjesë e madhe e prodhimeve të këtyre kompanive eksportohej, duke
filluar nga lëngjet e frutave, vera, mishi i pulës, frutat, duhani etj. Po kështu
Gjakova eksportonte prodhime metalike (tuba, produkte teli, enë për amvisëri,
produkte të zinktuara), prodhime të industrisë elektronike (motorë të rrobalarëseve,
elektromotorëve për kompresorë për frigoriferë, elektromotorë industrial
etj); prodhime të tekstilit (të gjitha llojet e veshjeve të brendshme dhe të
jashtme, pëlhurave, tjerrit etj); prodhime te industrisë së drurit, materiale ndërtimore,
koncentrat të kromit; si dhe produkte të gomës.
Gjermania, Italia, Kanadaja, SHBA, Rusia, Polonia, Greqia, Bullgaria, Shqipëria
dhe vendet e ish Jugosllavisë ishin edhe destinacionet kryesore të mallrave të
eksportuara. Vlera e eksportit sillej në rreth 100 - 120 milion dollarë në vit.
Komuna e Gjakovës ka pasur edhe një bujqësi shumë të zhvilluar. Me një sipërfaqe
toke bujqësore prej 29420 ha, nga të cilat rreth 8000 ha me sistem ujitjeje, janë
kultivuar kultura bujqësore intensive dhe është zhvilluar pemëtaria, vreshtaria
etj. Si edhe blegtoria, shpezëtaria dhe pylltaria. Në këto sektorë ka pasur rreth
5000 punonjës të punësuar.
Tregtia, shërbimet dhe zejtaria po ashtu arritën të konsolidohen, duke punësuar
rreth 4000 punonjës.
Biznesi
Pas vitit 1990, këto kapacitete u shfrytëzuan shumë pak dhe shumë aktivitete investuese
u ndaluan. Si rezultat, sot ka rreth 1794 biznese aktive, nga te cilët 1731
biznese private, shumica ne tregti dhe shërbime, 48 shoqëri aksionare, 9 ndërmarrje
shoqërore dhe 6 ndërmarrje publike. Rreth 60 000 m2 objekte sot janë të
zbrazëta 10 . Të gjitha potencialet industriale për agrikulturë dhe shërbyese mund
të riaktivizohen dhe së bashku me projektet dhe iniciativat ndërmarrëse tjera
përbëjnë, një potencial interesant dhe atraktiv për investime të jashtme, nga diaspora
etj.
Gjakova ka të punësuar 8614 veta, nga të cilët 3200 veta në biznese private, 1200
në SHA, 760 në ndërmarrje publike dhe 135 veta janë të punësuar në banka. Rreth
60% e të punësuarve janë në sektorin e veprimtarive ekonomike. Numri i të punësuarve
në bizneset private është rreth 3200 punonjës apo mesatarisht 1.84 të
punësuar për çdo biznes, gjë që tregon se sektori privat dominohet nga biznesi
i vogël. Niveli i pagave mesatare i të punësuarve në bizneset private, SHA, dhe
ndërmarrjet publike sillet në rreth 120-150 Euro në muaj.
Shoqëritë Aksionare gjegjësisht dhe ndërmarrjet shoqërore përbëjnë një potencial
ekonomik të konsiderueshëm për Komunën e Gjakovës. Rimëkëmbja e tyre do te
jetë bazë e mirë si nga aspekti i punësimit ashtu edhe i zhvillimit ekonomik. Sot
10 Burimi: Oda Ekonomike Rajonale, Gjakovë
STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS
33
1
ZHVILLIMI EKONOMIK DHE VARFËRIA