Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo

4
SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS
66 STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS
varet shumë nga kushtet ekonomike e sociale të familjes. Kujdesi për nënën gjatë
shtatzënisë përfshirë ushqyerjen, trajtimin e saj social, përkujdesjen shëndetësore
dhe konsultimin mjekësor, janë disa nga treguesit më kryesorë që lidhen me të.
Në rastin e vdekshmërisë neonatale këtyre faktorëve u shtohet edhe asistenca
mjekësore gjatë lindjes, kujdesi i familjes për fëmijën e porsalindur dhe konsultimi
i specializuar mjekësor.
Shihet qartë se në vitin 2000 numri i vdekjeve fetale është pothuajse i njëjtë me
atë të vdekjeve neonatale. Më pas, të dy këta tregues kanë pësuar zvogëlim të
dukshëm por zvogëlimi i numrit të vdekjeve neonatale është më i madh. Në vitin
2005 janë regjistruar 262 vdekje neonatale kundrejt 390 që është numri i vdekjeve
fetale. Shkalla e vdekshmërisë fetale për vitin 2000 ishte 14.5 vdekje për 1000 lindje
ndërsa për vitin 2005 zbriti në 13.25. Kjo gjë dëshmon për rritjen më të madhe të
kujdesit gjatë dhe pas lindjes, ndërkohë që ndërgjegjësimi për domosdoshmërinë
e kujdesit për nënën shtatzënë vazhdon të progresojë shumë më ngadalë.
Sipas të dhënave të vitit 2005, shkaqet më të shpeshta të vdekshmërisë fetale janë:
(i) Komplikimi gjatë shtatzënisë, që përfaqëson rreth 46 % e rasteve; (ii) Asfiksimi
në lindje, që përfaqëson rreth 14.8% të rasteve; dhe (iii) Anomalitë kongjenitale,
që përfaqësojnë rreth 9.7 % të rasteve. Për të njejtin vit, shkaqet më të shpeshta
të vdekshmërisë neonatale janë: (i) Prematuriteti që përfaqëson rreth me 54%,
anomalitë kongjenitale 25 %, shkaqet tjera perinatale 8 %, asfiksionet 4 % dhe
shkaqet tjera 1 %.
Në vdekjet neonatale kanë ndikim të madh edhe shumë lëshime në kushtet e
transportit të foshnjave të porsalindura prej materniteteve rajonale. Inkubatorët
transportues apo zinxhiri i ngrohtë nuk janë aplikuar në mënyrë rutinore e të
drejtë. Në disa raste punonjësit e neonatologjisë nuk janë në gjendje të masin as
temperaturën e të porsalindurve të transferuar. Ka një mungesë bashkëpunimi
dhe rrjetëzimi ndërmjet materniteteve të gjitha niveleve të kujdesit shëndetësor.
Nuk ka raport kthyes dhe përcjellje të porsalindurve të referuar prej niveleve më
të ulëta në nivele më të larta dhe anasjelltas.
Figura 4.5: Vdekshmëria perinatale në vitin 2005
sipas komunave
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
-
36.2
18.0
7.9
Në Komunën e Gjakovës shkalla e Vdekshmërisë Perinatale në vitin 2005 ishte
17.5 vdekje për 1000 lindje. Kësaj i korespondojnë rreth 38 vdekje, nga të cilat 35
kanë ndodhur në maternitet. Vlera e këtij treguesi të Komunës së Gjakovës është
më e ulët se mesatarja e Kosovës prej 22.14 dhe rreth 2 herë më e ulët se në Prishtinë,
por është rreth 2.2 herë më e lartë se në Komunën e Prizrenit (shih Figurën
4.5). Këto të dhëna tregojnë se në Gjakovë është shumë i nevojshëm edukimi dhe
përkrahja klinike për të përmirësuar cilësinë e kujdesit obstetrik dhe neonatal.
5.6
17.5
16.0
Prishtina Gjilan Prizreni Mitrovica Gjakova Peja