Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo

Kapitulli i Tretë
BARAZIA GJINORE
“Nxitja e barazisë gjinore dhe fuqizimi i gruas” është Objektivi i tretë Zhvillimor
i Mijëvjeçarit. Ai synon që, brenda vitit 2015, të eliminohet mosbarazia
midis femrave dhe meshkujve në të gjitha nivelet e arsimimit, në tregun e punës
dhe në postet politike dhe administrative. Sipas të dhënave, në Kosovë, dallimet
gjinore janë të mëdha pas shkollimit fillor, aq sa në disa rajone vetëm 29% e vajzave
kundrejt 61% e djemve përfundojnë shkollën e mesme. Edhe përfshirja e femrave në
poste drejtuese politike dhe administrative është shumë e vogël. Analizat tregojnë
se në Kosovë mundësia e përmbushjes së objektivit deri në vitin 2015 13 është e
pakët. Në Komunën e Gjakovës, femrat zënë 49,1% të popullsisë dhe rreth 60% e tyre
banojnë në zonën rurale. Jetëgjatësia e tyre është pak më e madhe se e meshkujve.
Megjithatë, shkalla e arsimit të tyre dhe sidomos e pjesëmarrjes në punë dhe në
drejtim është më e ulët se e meshkujve, gjë që shpreh një mendësi të përgjithshme
mosbarazie, e cila është vështirë të zhduket brenda kohës së përcaktuar nga ky
Objektiv Zhvillimor i Mijëvjeçarit.
3.1 Treguesit e barazisë gjinore
Treguesi i Zhvillimi Gjinor
Treguesi i Zhvillimit Gjinor mat pabarazinë në mes të grave dhe burrave, nga
këndvështrimi i aftësive bazë dhe i kushteve të jetesës, duke u mbështetur në
ndryshore të tilla si jetëgjatësia, arsimimi dhe të ardhurat (shih Tabelën 3.1).
Vlera e llogaritur e këtij treguesi për Kosovën është 0,665, duke marrë parasysh
një Tregues Jetëgjatësie prej 0.731, Tregues Arsimimi prej 0.923 dhe Tregues të
Ardhurash prej 0.342. Kjo vlerë ëshë pak më e ulët se ajo e llogaritur nga Raporti
Global i Zhvillimit Njerëzor prej 0.726, sipas të cilës Kosova përfshihet në grupin
e vendeve me zhvillim të mesëm gjinor, midis 173 vendeve, që e llogarisin këtë
tregues 14 .
Tabela 3.1: Treguesi i Zhvillimit Gjinor
Komuna
Indeksi i jetëgjatësisë që nga
lindja
Vlera e këtij treguesi në Kosovë është më e ulët se në disa vende të tjera të krahasueshme
me të (shih Figurën 3.1). Ndikimin më të madh në këtë dallim e kanë
vlerat e ulta të të ardhurave. Duke ju referuar tabelës 3.2, treguesi i të ardhurave
të fituara nga femrat është rreth 1.7 njësi më i ulët se ai për meshkujt. Kjo vjen se
13 Banka Botërore: “Vlerësimi i varfërisë në Kosovë”, Qershor 2005
14 UNDP, Raporti Global i Zhvillimit Njerëzor - 2004
Indeksi i Arsimimit Indeksi i të ardhurave të fituara
Meshkuj Femra Ekuivalent Meshkuj Femra Ekuivalent Meshkuj Femra Ekuivalent
Indeksi i zhvillimit
gjinor
(IZHGJ)
Prishtina 0,794 0.740 0.766 0.963 0.915 0.939 0.503 0.318 0.390 0.698
Gjakova 0,797 0.738 0.767 0.918 0.859 0.888 0.460 0.278 0.347 0.667
Kosova 0,755 0.708 0.731 0.947 0.900 0.923 0.466 0.271 0.342 0.665
RAE 0,776 0.715 0.745 0.843 0.676 0.952 0.404 0.203 0.272 0.590
Rural 0,742 0.695 0.718 0.943 0.892 0.917 0.434 0.222 0.294 0.543
Urban 0,795 0.740 0.766 0.952 0.911 0.931 0.496 0.310 0.381 0.692
Burimi: UNDP, “Raporti i Zhvillimit Njerëzor – Kosova 2004”
STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS
51
3
BARAZIA GJINORE