Strategjia e Zhvillimit të Qëndrueshëm të Komunës ... - UNDP Kosovo

4.6 Sëmundjet ngjitëse
Ndodhja
Ndodhja (incidenca) e sëmundjeve ngjitëse në Komunën e Gjakovës është ende
mjaft e lartë. Në grupin e sëmundjeve të raportuara në formularin e përgjithshëm
të raportimit, gjatë vitit 2005 janë regjistruar 3705 raste të sëmundjeve
ngjitëse. Nga këto, 2291 raste nga influenca, 642 raste nga diarea akute, 142 raste
nga helmimi ushqimor, 120 raste nga variciella. Në Gjakovë këtë vit nuk janë
hasur raste të rubeoles dhe tetanosit.
Tuberkulozi
Tuberkulozi ka qenë një kërcënim i madh shëndetësor gjatë shekullit XX dhe
fatkeqësisht vazhdon të jetë i pranishëm. Përhapja e kësaj sëmundjeje ndikohet si
nga faktorët mjekësorë ashtu edhe nga ata social dhe ekonomik. Lufta në Kosovë
e ka vështirësuar gjendjen edhe më tutje. Gjatë mërgimit, shumë refugjatë kanë
jetuar në kushte mbijetese, me strese të mëdha, me mungesa të ushqimit dhe pa
trajtim mjekësor e barëra për tuberkulozin. Prandaj edhe shumica e rasteve të
reja të kësaj sëmundjeje janë të grup moshës 15-34 vjeçare.
Sipas të dhënave të vitit 2002, në Kosovë janë regjistruar rreth 68 deri 78 raste
tuberkulozi për 100 mijë njerëz 27 . Kjo shifër është rreth 3 herë më e lartë se në
Shqipëri, rreth 2 herë më e lartë se në Maqedoni dhe rreth 1.5 herë më e lartë
se në Kroaci e Bosnje Hercegovinë. Përqindja e suksesshme e mjekimit të kësaj
sëmundjeje për vitin 2001 ishte 87% dhe shkalla e vdekshmërisë nga tuberkulozi
ishte 3.5%, që i korrespondon 43 raste vdekjesh.
E njëjta dukuri shfaqet edhe në Komunën e Gjakovës. Në vitin 2005 në këtë komunë
janë të regjistruara 66 raste të sëmurësh me tuberkuloz, por nuk ka evidenca
të qarta mbi ecurinë e kësaj sëmundje në vite.
HIV/SIDA
Regjistrimi i rasteve të HIV/SIDA në Kosovë ka filluar në vitin 1986. Që nga ajo
kohë janë dalluar 47 të sëmurë me këtë sëmundje. Shumica e tyre kanë qenë
meshkuj mes moshës 30 dhe 39 vjeçare. Nga këta, deri në fund të vitit 2002 kanë
vdekur 22 të sëmurë.
Mungesa e një sistemi të mbikëqyrjes sistematike mbi këtë sëmundje të rrezikshme
e bën të pamundur njohjen e numrit të saktë të personave të infektuar me
HIV. Megjithatë, përhapja është vlerësuar të jetë më pak se 0.1% dhe, sipas klasifikimit
të UNAIDS, Kosova është një rajon me nivel të ulët të epidemive. Por në
Kosovë janë të pranishëm të gjitha elementet për një rritje të mundshme shpërthyese
të HIV/AIDS: turpi nga sëmundja dhe hezitimi për deklarimin e saj, popullsia
në moshë të re, papunësia e lartë, ndryshimet e shpejta sociale, përdorimi
i drogës, përhapja e prostitucionit, lëvizshmëria e lartë e popullsisë brenda dhe
jashtë Kosovës si dhe prania e madhe e njerëzve të komunitetit ndërkombëtar.
Të gjithë këta faktorë janë të pranishëm edhe në Komunën e Gjakovës. Prandaj
përmirësimi i nivelit të njohurive të rinisë në Gjakovë mbi HIV/SIDA dhe praktikat
e seksit të sigurt është një nevojë urgjente. Me gjithë përpjekjet e strukturave
shtetërore dhe OJQ-ve për ndërgjegjësimin e të rinjve, faktet tregojnë se rinia
ende ballafaqohet me vështirësi në qasjen e njohurive cilësore për praktikat e seksit
të sigurt. Mbetet shumë për të bërë për të përkrahur fushatat e vetëdijesimit
për parandalimin e HIV-it të drejtuara kah rinia dhe të udhëhequra nga rinia, si
dhe për të nxitur debate publike mbi këto probleme.
27 UNDP: “Ku do të jemi në vitin 2015”. Prishtinë, 2003
STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM TË KOMUNËS SË GJAKOVËS
6
4
SHËNDETI I NËNËS DHE FËMIJËS