Πλαίσιο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε ...

Παραδοτέο Π1: Πλαίσιο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής στο
δημόσιο τομέα
πλήρη αξιολόγηση όλων των εναλλακτικών δραστηριοτήτων και την κατάταξή τους.
Η πολυκριτηριακή θεωρία χρησιµότητας µέσω της ανάπτυξης κατάλληλων
συναρτήσεων χρησιµοτήτων οδηγεί σε µια πλήρη αξιολόγηση των εναλλακτικών, η
οποία βασίζεται στις σχέσεις προτίµησης (P) και αδιαφορίας (I). Στο πλαίσιο αυτό για
οποιεσδήποτε δυο εναλλακτικές x’ και x’’ θα ισχύει x’ P x’’ ή x’ Ι x’’. Ταυτόχρονα οι
σχέσεις προτίμησης και αδιαφορίας θεωρούνται μεταβατικές, δηλαδή αν x’ P x’’ και
x’’ P x’’’ τότε x’ P x’’’ (το ίδιο ισχύει και για τη σχέση αδιαφορίας Ι). Αντίθετα, στη
θεωρία των σχέσεων υπεροχής θεωρείται ότι οι προτιµήσεις του αποφασίζοντος δεν
ακολουθούν απαραίτητα τη µεταβατική ιδιότητα και επιπλέον θεωρείται ότι µια
πλήρης αξιολόγηση των εναλλακτικών δεν είναι πάντα εφικτή.
Η έννοια της µη πληρότητας είναι επίσης σηµαντική, δεδοµένου ότι σε πολλές
πρακτικές περιπτώσεις η πλήρης αξιολόγηση των εναλλακτικών δραστηριοτήτων δεν
είναι εφικτή. Για παράδειγµα συχνά υπάρχουν εναλλακτικές µε πολύ ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά τα οποία τις καθιστούν µη συγκρίσιµες µε άλλες εναλλακτικές. Στην
περίπτωση αυτή η πλήρης κατάταξη των εναλλακτικών δεν λαµβάνει υπόψη αυτές
τις ιδιαιτερότητες, στοιχείο το οποίο µπορεί να αποδειχθεί σηµαντικό για τον
αποφασίζοντα. Η θεωρία των σχέσεων υπεροχής, επιτρέπει την εισαγωγή στην
ανάλυση της σχέσης ασυγκριτικότητας (incomparability relation), στοιχείο το οποίο
τη διαφοροποιεί σηµαντικά από την πολυκριτηριακή θεωρία χρησιµότητας η οποία
βασίζεται αποκλειστικά στις σχέσεις προτίµησης και αδιαφορίας. Τονίζεται, ότι η
σχέση ασυγκριτικότητας είναι αντιµεταθετική αλλά όχι µεταβατική.
Όλες οι μέθοδοι της θεωρίας σχέσεων υπεροχής λειτουργούν σε δύο στάδια. Στο
πρώτο στάδιο αναπτύσσεται η σχέση υπεροχής βάσει των πληροφοριών που παρέχει
ο αποφασίζων, ενώ στο δεύτερο στάδιο χρησιµοποιούνται ευρετικές διαδικασίες για
την αξιοποίηση της σχέσης υπεροχής µε σκοπό την αξιολόγηση των εναλλακτικών
δραστηριοτήτων (επιλογή, κατάταξη, ταξινόµηση). Οι δύο βασικές οικογένειες
µεθόδων από το χώρο της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής, είναι οι µέθοδοι της
οικογένειας ELECTRE (Roy, 1996) και οι μέθοδοι της οικογένειας PROMETHEE
(Brans and Vincke, 1985).
Όλες οι τεχνικές οι οποίες βασίζονται στη θεωρία των σχέσεων υπεροχής λειτουργούν
σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο πραγματοποιείται η ανάπτυξη μιας σχέσης υπεροχής
(outranking relation) μεταξύ των εξεταζόμενων εναλλακτικών δραστηριοτήτων, ενώ
στο δεύτερο στάδιο πραγματοποιείται η εκμετάλλευση της σχέσης υπεροχής ώστε να
εξαχθεί το αποτέλεσμα της αξιολόγησης των εναλλακτικών δραστηριοτήτων υπό την
Έκδοση 2 η
Νοέμβριος 2007 37