Een ingebeelde kwaal

leiding gevenden bij de beleidsdirecties ‘verantwoordelijk [zijn] voor strategische
beleidsontwikkeling op de korte, middellange en lange termijn en worden geacht
zowel een interne, op de organisatie gerichte focus te hebben als een externe, op de
buitenwereld gerichte blik’. Strategie staat niet buiten de praktijk van leidinggevenden,
maar maakt daar inherent deel van uit. Dat is daarom ook de plaats waar we
in dit onderzoek het strategisch vermogen ‘zoeken’ en onderzoeken.
Om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden is als eerste stap een survey
uitgezet onder leidinggevenden op de departementen om een ‘zelfbeeld’ (bodyscan)
te genereren dat bestaat uit een beoordeling van het eigen strategisch vermogen.
De survey is opgebouwd rondom de vijf geïdentificeerde strategische ambities.
Om deze ambities nader te operationaliseren zijn verkennende gesprekken gevoerd
met verschillende (voormalig) Secretarissen-generaal. De survey is ingericht
op beantwoording van de volgende vragen:
• Hoe gaat het met het strategisch vermogen bij de Rijksoverheid?
• Wat gaat goed en wat gaat minder goed?
• Welke factoren bepalen het oordeel over strategisch vermogen?
• Welke elementen zijn van belang om het strategisch vermogen te verbeteren en
kunnen daarvoor als aangrijpingspunt worden benut?
• Waar, in welk departement, is het strategisch vermogen beter ontwikkeld en
waar is het minder goed ontwikkeld?
De survey is uitgevoerd onder 873 leidinggevenden die werkzaam zijn bij beleidsdirecties
van de ministeries. Aan hen is gevraagd uitspraken te doen over het
departement waar zij werkzaam zijn. Alle uitkomsten tezamen vormen een betrouwbare
indicatie van het zelfbeeld van de leidinggevenden over de Rijksoverheid
als geheel. 298 leidinggevenden hebben de vragenlijst ingevuld waaronder vijf
respondenten op het niveau van Secretaris-generaal en achttien op het niveau van
Directeur-generaal. De totale respons is 34%. Op basis van deze respons kunnen we
met voldoende betrouwbaarheid uitspraken doen over wat leidinggevenden binnen
de Rijksoverheid vinden (χ2 = 75,67; df = 40; p < 0.001). In de bijlage is een onderzoekstechnische
verantwoording opgenomen. In de presentatie van de resultaten
van de survey (hoofdstuk 2 en 3) is, waar relevant, onderscheid gemaakt naar
functie niveau.
Voor duiding en nadere toelichting van de survey zijn interviews uitgevoerd met
Secretarissen-generaal, Directeuren-generaal, Directeuren en coördinerende en
senior beleidsambtenaren bij het Ministerie van ez, het Ministerie van i&m en het
Ministerie van bkz. Deze ministeries werden door respondenten in de survey ten
opzichte van het gemiddelde in positieve of negatieve zin geduid.
18 Een ingebeelde kwaal