Een ingebeelde kwaal

3.4 in dienst van de samenleving
Het bevorderen van de verbinding met de samenleving wordt in de survey als belangrijkste
element genoemd om tot verbetering van het strategisch vermogen te komen.
Meer dan de helft van de respondenten heeft dit element genoemd. Voor Directeurengeneraal
geldt dit in nog sterkere mate: 83% van hen noemt dit als verbeterelement.
Belang bevorderen verbinding met de maatschappij
Overige leidinggevenden
Directeuren
dg
sg
0% 20% 40% 60% 80% 100%
sg dg Directeuren
Overige
leidinggevenden
belangrijk 40% 83% 59% 49%
niet belangrijk 60% 17% 41% 51%
Grafiek 20: de mate waarin het bevorderen van de verbinding met de maatschappij als
element wordt gezien om tot verbetering van het strategisch vermogen te
komen afgezet tegen functie; n=298
De overheid ziet zich geconfronteerd met een toenemend aantal ongestructureerde
vraagstukken. Over de aard van deze problemen en over oplossingsrichtingen bestaat
geen gedeelde visie, laat staan dat de overheid die problemen eigenhandig kan oplossen.
De veranderende, meer gelijkwaardige positie van de overheid ten opzichte van
andere actoren in de samenleving brengt met zich mee dat de overheid minder verticaal
kan sturen en tegenwoordig meer als procesbegeleider samen met stakeholders tot oplossingen
voor maatschappelijke vraagstukken moet komen. Bovendien wordt onder druk
van bezuinigingen op de Rijksoverheid steeds meer aan de samenleving en andere overheden
overgelaten. Deze ontwikkelingen zijn van invloed op het strategisch vermogen
van de Rijksoverheid: grip en controle maken plaats voor onvoorspelbaarheid en ongrijpbaarheid
in een omgeving waar het belang van toekomstgericht en weloverwogen
beleid alleen maar groter wordt. Voor een aantal gesprekspartners raakt dit ook aan de
vraag waarom het thema strategie steeds terugkeert op de agenda van de Rijksoverheid.
Men geeft aan dat de Rijksoverheid op dit moment worstelt met haar eigen positie.
In de praktijk krijgt de interactie met de omgeving steeds meer gewicht, maar zijn
ministeries zoekende hoe daar in de beleidsontwikkeling op een passende manier
invulling aan kan worden gegeven. Veel gesprekspartners wijzen op het gebruik van
sociale media, waardoor burgers en organisaties die voorheen buiten het blikveld van
de departementen bleven steeds meer mogelijkheden hebben om zich in het debat te
44 Een ingebeelde kwaal