Azərbaycan xalçaları / Azerbaijani carpets #31

ğı yer” deməkdir. Ehtimal
etmək olar ki, sözügedən
yozum variantı kənd
ərazisindəki müqəddəs
məkanın – erkən orta əsrlərə
aid edilən “Pir əshabə”
adlı ziyarətgahın sahibi
ilə bağlıdır. Məlumatlara
görə, burada Məhəmməd
Peyğəm bərin adı məlum
olmayan yaxınlarından biri
dəfn olunub. Sonralar isə
məzarın üzərində məscid
tikilmişdir. O zamandan
etibarən bu məkan bölgədə
ən müqəddəs ocaqlardan
biri hesab edilir. Məzarın
üstündəki indiki minarəli
məscid əvvəlki məscidin
bərpa olunmuş formasıdır.
Onun ilk axundu isə vaxtilə
Nəcəfdə dini təhsil almış
Axund Molla Məmmədəli
olmuşdur. Məsciddə həm
cümə, həm də camaat namazı
qılınır.
Oykonimin “Pirasora”
versiyasının etimologiyası
da əslində bəhs etdiyimiz
hadisənin ruhuna uyğundur.
Bəzi mülahizələrə görə,
“Pirasora” - “pirdən sonra
salınan yurd, məkan”
deməkdir. Yuxarıda qeyd
olunduğu kimi, əvvəlcə burada
pir mövcud olmuş,
sonralar isə ətrafında kənd
formalaşmışdır.
Müasir Pirasora kəndi
Jikujə (Yuxarı məhəllə),
Pekujə (Aşağı məhəllə),
Toxmaq kujə (Toxmaq məhəllə)
adlanan 3 əsas məhəllədən
ibarətdir. Bu məhəllələrin
sakinləri Lələvandon (Lələlilər),
Hikməlivandon (Hikməlilər) və
Hacıvandon (Hacılılar) kimi tayfaların
varisləridir.
1952-1953-cü illərdə Lerik
rayonunun İranla həmsərhəd
olan Zuvand bölgəsindən 22 min
nəfər əhali zorla öz doğma yurdyuvasından
Muğana, o cümlədən
Biləsuvar (keçmiş Puşkin), Salyan,
Saatlı və Neftçala rayonlarına kö-
100
15.
15. XX əsrin əvvəllərində toxunmuş
xalça.
Carpet woven at the beginning of
the 20 th century.
Ковёр, сотканный в начале ХХ
века.
16. Kənd məscidinin daxili və xarici
görünüşü.
The interior and exterior of the
village mosque.
Интерьер и экстерьер сельской
мечети.
ное после пира (святилища)».
И, как отмечалось выше, вначале
здесь появился пир, а затем
вокруг него сформировалось
село.
Современное село Пирасора
состоит из трех основных
мехелле (кварталов) – Жикуже
(Юхары мехелле – Верхний
квартал), Пекуже (Ашагы
мехелле – Нижний квартал),
Тохмаг куже (Мехелле Тохмаг).
Их жители являются
наследниками таких родов,
как Лелевандов (Лелелилер),
Хикмеливандов (Хикмелилер)
и Гадживандов (Гаджилылар).
В 1952-1953 годах 22 тысячи
человек из приграничной
с Ираном Зувандской
части Лерикского района
были принудительно переселены
на Муган, в том числе
в Билясуварский (в прошлом
Пушкинский), Сальянский,
Саатлинский и Нефтчалинский
районы. Согласно некоторым
сведениям, в это
время с карты были стерты
примерно 53 крупных и мелких
сел района. Основной
целью переселения был разрыв
связей населения районов,
граничащих с Ираном, с
жителями азербайджанских
сел и городов сопредельного
государства. Как говорят осведомленные
люди, до этого
времени жители населенных
пунктов, разделенные колючей
пограничной проволокой, хотя
и тайно, но поддерживали негласные
торговые и культурные
связи, выдавали замуж своих
дочерей и брали в жены девушек
из соседних иранских сел.
Несмотря на то, что село
расположено на границе, его
жители в то время не подверглись
депортации, они объясняют
это тем, что село имело
важное значение в экономической
жизни района, покрывало
значительную часть его потреб-