Azərbaycan xalçaları / Azerbaijani carpets #31
elmi-publisistik jurnal / scientific-publicistic journal / научно-публицистический журнал
elmi-publisistik jurnal / scientific-publicistic journal / научно-публицистический журнал
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
4. Sumax. Yun.<br />
Xovsuz. 340x230 sm.<br />
XIX əsrin ortaları. Quba,<br />
<strong>Azərbaycan</strong>.<br />
5. Xalça. Yun. Xovlu.<br />
171x131 sm. XIX<br />
əsrin sonları. Gəncə,<br />
<strong>Azərbaycan</strong>.<br />
6. Xalça. Yun. Xovlu.<br />
173x134 sm. XIX əsr.<br />
Quba, <strong>Azərbaycan</strong>.<br />
Türkiyəyə göndərilməsi haqqında XIX əsrin sonlarına aid mənbələrdə də məlumat<br />
verilir (10, s.256; 7, s.176). Xalçaların daha ciddi şəkildə çeşidlənərək növlərə ayrılması<br />
Londonda həyata keçirilirdi və yalnız bundan sonra ABŞ, Kanada, Almaniya<br />
və Avstriya kimi ölkələrə göndərilirdi (11, s.31-32).<br />
<strong>Azərbaycan</strong>da xalça məmulatı istehsalında XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq<br />
ilk tənəzzül əlamətləri özünü göstərməyə başladı. Lakin bu tənəzzül xalça<br />
məmulatının kəmiyyəti ilə deyil, daha çox keyfiyyəti ilə bağlı idi. Bu vəziyyət, nə<br />
qədər qəribə olsa da, daxili və xarici bazarlarda xalça məmulatına tələbatın kəskin<br />
şəkildə artması ilə yaranmışdı. Belə ki, bazara daha çox xalça məmulatı çıxarmaqla<br />
daha çox gəlir əldə etməyə çalışan kustarlar texnoloji proseslərə heç də həmişə<br />
ciddi əməl etmir, bununla da məmulatın keyfiyyətini aşağı salırdılar (11, s.30). Bu<br />
dövrdə <strong>Azərbaycan</strong>da istehsal edilən xalça məmulatlarının keyfiyyətinin aşağı<br />
düşməsində xalça tacirlərinin az vaxt ərzində daha çox qazanc götürmək istəyi də<br />
az rol oynamırdı. Qərbi Avropada və Rusiyada <strong>Azərbaycan</strong> <strong>xalçaları</strong>na tələbatın<br />
böyük olduğunu görən bu tacirlər xalçaçıları daha keyfiyyətsiz iplikdən və süni<br />
boyaq vasitələrindən istifadə etməyə vadar edirdilər. Elə bunun nəticəsi idi ki,<br />
əsrlər boyu yüksək keyfiyyətli xalça istehsalında mühüm rol oynamış təbii boyaq<br />
vasitələri bu dövrdən başlayaraq ucuz və keyfiyyətsiz anilin boyaları ilə əvəz<br />
olunurdu. Belə boyalardan istifadə etməklə toxunmuş xalçalar isə qısa müddət<br />
ərzində öz təravətini, həm də alıcısını itirirdi.<br />
XX əsrin əvvəllərində Azərbay canda xalça məmulatı istehsalında müşahidə<br />
edilən tənəzzülün kö kündə həm də bir sıra iqtisadi səbəb lər dayanırdı. Bu<br />
səbəblər sırasında, ilk növbədə, həmin dövrdə pambıqçılığın indiyə qə dər<br />
görünməmiş bir sürətlə inkişaf etməsini qeyd etmək lazımdır. Məlumdur ki,<br />
çar hökuməti xarici ölkələrdən gətirilən pambıq dan toplanan gömrük rüsumu-<br />
4. 5.<br />
38
Change language