Azərbaycan xalçaları / Azerbaijani carpets #31

1.
1. Xınalıqlılar. XIX əsrin
sonları.
2-3. Qrız kəndindən mənzərələr.
4. Qrızlılar. XIX əsrin sonları.
5. Qrızlı ağsaqqal Hacı
Əbdürrəhman Yaqubov.
Şahdağ xalqları tədqiqat obyekti ki mi etnoqraflardan daha çox
dilçilərin diqqət mərkəzində olmuşdur. Sovet döv ründə dilçilər bu
qrupa daxil olan xalqların dillərinin geniş tədqiqatını aparmış və
bu mövzuda xeyli sayda əsər yazmışlar (24; 16; 20; 23). Bu mövzu
xarici ölkələrin alim ləri tərəfindən də öyrənilmişdir (4; 5; 6).
Quba rayonunun dağlıq hissəsində yaşayan Şahdağ qrupu
xalqları arasında aparılan araşdırmaların əsas məqsədi azsaylı etnik
qruplar arasında müasir etnomədəni və etnososial proseslərin
mahiyyətini, istiqamətlərini aşkar etmək idi. Bu məqsədə nail olmaq
üçün tədqiqatın qarşısında bir neçə vəzifə qoyulmuşdu:
- Yerli əhali və bu əhalinin ayrı-ayrı qruplarında (cins, yaş,
sosial və ərazi mən su biyyəti) etnik identikliyin (kimlik)
müəyyən edilməsi;
- İnsanların tarixi yaddaşında əks olunmuş tarixi hadisələrin,
tarixi şəxsiy yətlərin, onların etnik identikliyə təsirinin
müəyyən edilməsi;
- Etnik qrupların ana dillərinin funksionallığını, müxtəlif
qruplar arasında istifadə dərəcəsini təyin etmək;
- Etnik qrupların qonşuları ilə qarşılıqlı münasibətlərinin
xarakterini müəyyən etmək;
- İqtisadi və sosial amillərin gündəlik həyata təsirini
müəy yən etmək.
Bu məqsədlərə nail olmaq üçün həm etnososioloji, həm də ənənəvi etnoqrafik
metodlardan istifadə olunmuşdur. Sorğu “Etnososioloji tədqiqatlar” şöbəsinin
(hal-hazırda Antropologiya mərkəzi) əməkdaşları tərəfindən tərtib edilmiş sorğu
vərəqi vasitəsi ilə aparılırdı. Sorğu vərəqinin ayrı-ayrı bölmələri etnik identiklik,
dil davranışı, etnoslararası münasibətlər, miqrasiya meyilləri, sosial şəraitə
münasibət və s. məsələlərə həsr olunmuşdu.
Etnososioloji tədqiqatların metodologiyasına müvafiq olaraq, çöl tədqiqatlarından
əvvəl əsas fərziyyələr müəyyən olunmuşdu. Bu fərziyyələr tədqiqatlar zamanı
ya təsdiq, ya da təkzib olunmalı idi. Ümumilikdə, tədqiqatın əsas fərziyyələri
ona əsaslanırdı ki, Azərbaycanda yaşayan etnik qrupların nümayəndələri
2.
116