DEKAT DIGITAL 2019 - 2020

Die kunstenaar se aantekeninge by Ship of
Fools, Ecce Homo en The Great Game
Oor Ship of Fools: Before and After Bosch, merk Huisamen
onder meer op: die moontlik oorsprong van die Ship of
Fools-gelykenis is boek ses van Plato se Republiek, waarin
Socrates die analogie aan Adeimantus stel van die stiksiende
en hovaardige bemanning wat probeer muit teenoor elke
bemanningslid wat homself die waardige verdringer van hul
kaptein ag; Plato se befaamde filosoofkoning.
Plato se analogie van ’n gedoemde gemeenskap is in verskeie
filosofiese en satiriese geskrifte aangepas en herbevestig,
van Sebastian Brandt se Daß Narrenschyff ad Narragoniam
van 1494, wat as die belangrikste inspirasie vir Hieronymus
Bosch se ikoniese skildery gedien het tot Katherine Anne
Porter se blitsverkoper Ship of Fools van 1962 wat die
wedervaringe van passasiers en die bemanning weergee
aan boord van ’n Duitse luukse boot wat oor die Atlantiese
Oseaan gevaar het tydens die onheilspellende 1930’s met
die opkoms van Hitler se Nazi-party.
Moontlik is die mees vooruitsiende, maar ook ondermynende
beskrywing van Socrates se gelykenis te vinde op die dekke
van Herman Melville se gedoemde Pequod. In Moby Dick
bied Melville aan lesers dieselfde blik op die onvermydelike
einde van beskawings geskep deur mense se onversadigbare
lus na materiële vergoeding, industriële uitbreiding,
etniese sektarisme en die uitbuiting van die natuur. Maar
anders as by Plato is daar nie ’n wyse filosoofkoning te
vinde in die monomaniese kaptein Ahab nie.
Ek maak geen beslissende uitspraak oor my idiosinkratiese
gelykenis van die Suid-Afrikaanse gemeenskap nie.
Allegorieë, simbole en openbaringe bly onduidelik en in
pas met die kyker se interpretasie, omdat ’n kunstenaar nie
moet voorgee om te weet waar die waarheid lê nie.
Vir Ecce Homo gebruik ek ’n gedagte uit Friedrich Nietzche
se Daybreak: Reflections on Moral Prejudice as verwysing:
Ydelheid is die vrees om oorspronklik te probeer voorkom:
dit is dus ’n gebrek aan trots, maar nie noodwendig ’n
gebrek aan oorspronklikheid nie.
VESTIGE
66