Perspectivas de la agricultura y del desarrollo rural en las ... - Cepal
Perspectivas de la agricultura y del desarrollo rural en las ... - Cepal
Perspectivas de la agricultura y del desarrollo rural en las ... - Cepal
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sig<strong>la</strong>s<br />
incra Instituto Nacional <strong>de</strong> Colonización y Reforma Agraria <strong>de</strong> Brasil<br />
inra Instituto Nacional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Reforma Agraria <strong>de</strong> Bolivia<br />
ipc Índice <strong>de</strong> precios al consumidor<br />
oc<strong>de</strong> Organización para <strong>la</strong> Cooperación y el Desarrollo Económico<br />
oea Organización <strong>de</strong> Estados Americanos<br />
oie Organización Mundial <strong>de</strong> Sanidad Animal<br />
oit Organización Internacional <strong>de</strong>l Trabajo<br />
omc Organización Mundial <strong>de</strong>l Comercio<br />
onu-redd Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas <strong>de</strong> Reducción <strong>de</strong> Emisiones<br />
por Deforestación y Degradación Forestal<br />
pacta Programa <strong>de</strong> Acceso a <strong>la</strong> Tierra <strong>de</strong> Honduras<br />
pnud Programa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas para el Desarrollo<br />
pnuma Programa <strong>de</strong> Naciones Unidas para el Medio Ambi<strong>en</strong>te<br />
ptt Programa <strong>de</strong> Transfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Tierras <strong>de</strong> El Salvador<br />
sitc Estándar Internacional <strong>de</strong> C<strong>la</strong>sificación <strong>de</strong>l Comercio<br />
tic Tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> información y <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunicación<br />
tlc Tratado <strong>de</strong> Libre Comercio<br />
ue Unión Europea<br />
unesco Organización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas para <strong>la</strong> Educación, <strong>la</strong> Ci<strong>en</strong>cia y <strong>la</strong> Cultura<br />
us$ Dó<strong>la</strong>r <strong>de</strong> los Estados Unidos <strong>de</strong> América<br />
usda Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Agricultura <strong>de</strong> los Estados Unidos<br />
vaa Valor Agregado Agríco<strong>la</strong><br />
wti West Texas Intermediate<br />
Pres<strong>en</strong>tación<br />
Des<strong>de</strong> que el aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los precios <strong>de</strong> los alim<strong>en</strong>tos <strong>en</strong>c<strong>en</strong>diera luces <strong>de</strong> alerta sobre <strong>la</strong> sost<strong>en</strong>ibilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
seguridad alim<strong>en</strong>taria global <strong>en</strong> 2007-2008, <strong>la</strong> <strong>agricultura</strong> ha sido un gran foco <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ción pública. El <strong>de</strong>sarrollo<br />
<strong>de</strong>l sector agríco<strong>la</strong> durante el último lustro ha estado marcado por <strong>la</strong> vo<strong>la</strong>tilidad <strong>de</strong> los precios internacionales <strong>de</strong><br />
los principales productos básicos, causada por el <strong>de</strong>sempeño irregu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> <strong>la</strong> economía mundial y por <strong>la</strong> mayor<br />
variabilidad climática. La situación <strong>en</strong> el 2012 no fue <strong>la</strong> excepción, pues a los efectos <strong>de</strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os naturales<br />
como <strong>la</strong>s sequías <strong>en</strong> el norte <strong>de</strong>l contin<strong>en</strong>te americano, se sumaron <strong>la</strong> <strong>de</strong>saceleración <strong>de</strong> <strong>la</strong> economía <strong>de</strong> los<br />
países asiáticos y <strong>la</strong> crisis europea.<br />
En <strong>la</strong> Cumbre <strong>de</strong> Lí<strong>de</strong>res <strong>de</strong>l G20, realizada <strong>en</strong> México <strong>en</strong> junio <strong>de</strong>l 2012, varias ag<strong>en</strong>cias internacionales <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>sarrollo postu<strong>la</strong>ron mant<strong>en</strong>er durante los próximos años el tema <strong>de</strong> <strong>la</strong> seguridad alim<strong>en</strong>taria y nutricional <strong>de</strong><br />
forma <strong>de</strong>stacada <strong>en</strong> <strong>la</strong> ag<strong>en</strong>da <strong>de</strong>l G20. En <strong>la</strong> Confer<strong>en</strong>cia Rio+20, realizada este mismo año, se p<strong>la</strong>nteó que,<br />
para erradicar el hambre y <strong>la</strong> pobreza, así como lograr el <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible, <strong>la</strong> seguridad alim<strong>en</strong>taria y el bu<strong>en</strong><br />
manejo y uso <strong>de</strong> los recursos naturales <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ir <strong>de</strong> <strong>la</strong> mano.<br />
El pres<strong>en</strong>te docum<strong>en</strong>to aporta información actualizada y análisis, tanto <strong>de</strong> <strong>la</strong> coyuntura reci<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l sector<br />
agroalim<strong>en</strong>tario y su contexto, como <strong>de</strong> <strong>la</strong>s perspectivas que se vislumbran para el 2013. Es este un esfuerzo<br />
conjunto que <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>mos por cuarto año consecutivo <strong>la</strong> Comisión Económica para América Latina y el Caribe<br />
(cepal), <strong>la</strong> Oficina Regional para América Latina y el Caribe <strong>de</strong> <strong>la</strong> Organización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas para <strong>la</strong><br />
Alim<strong>en</strong>tación y <strong>la</strong> Agricultura (fao) y el Instituto Interamericano <strong>de</strong> Cooperación para <strong>la</strong> Agricultura (iica).<br />
El capítulo especial <strong>de</strong> este año está <strong>de</strong>dicado al tema <strong>de</strong> <strong>la</strong> t<strong>en</strong><strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> tierra <strong>en</strong> América Latina y el Caribe.<br />
Allí se analizan <strong>la</strong>s t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias reci<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> cuanto a políticas <strong>de</strong> tierras, procesos <strong>de</strong> cambio estructural y retos<br />
p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes, tales como <strong>la</strong> titu<strong>la</strong>rización, que sigue si<strong>en</strong>do precaria <strong>en</strong> muchos países <strong>de</strong> <strong>la</strong> región.<br />
En el docum<strong>en</strong>to se reconoce que <strong>la</strong> coyuntura <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tada durante los últimos años complejiza los procesos<br />
<strong>de</strong> formu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> políticas y <strong>de</strong> toma <strong>de</strong> <strong>de</strong>cisiones, tanto para los ag<strong>en</strong>tes públicos como para los privados.<br />
Pero también provee una oportunidad para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> políticas públicas más sofisticadas, integrales y <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>rgo ali<strong>en</strong>to, abordando temas que trasci<strong>en</strong><strong>de</strong>n lo puram<strong>en</strong>te agríco<strong>la</strong>. El contexto es favorable para rescatar el<br />
rol <strong>de</strong>l Estado <strong>en</strong> <strong>la</strong> provisión <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es públicos para <strong>la</strong> <strong>agricultura</strong>, para promover una mayor participación<br />
<strong>de</strong> los actores <strong>de</strong>l sector <strong>en</strong> los procesos <strong>de</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> políticas y visiones estratégicas, y para propiciar una<br />
mayor co<strong>la</strong>boración público-privada, sobre todo para increm<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> inversión, <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r, <strong>en</strong> investigación,<br />
<strong>de</strong>sarrollo e innovación.<br />
La cepal, <strong>la</strong> fao y el iica reiteramos <strong>en</strong> este docum<strong>en</strong>to nuestro compromiso con el <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>agricultura</strong> y <strong>de</strong>l medio <strong>rural</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> región. Ponemos también todas nuestras capacida<strong>de</strong>s al servicio <strong>de</strong> los países,<br />
para p<strong>la</strong>ntear y formu<strong>la</strong>r políticas que permitan a los gobiernos y a <strong>la</strong>s pob<strong>la</strong>ciones más vulnerables hacer fr<strong>en</strong>te<br />
a <strong>la</strong>s adversida<strong>de</strong>s que ocasiona un <strong>en</strong>torno <strong>de</strong> incertidumbre.<br />
Alicia Bárc<strong>en</strong>a<br />
Secretaria Ejecutiva<br />
Comisión Económica para América Latina y<br />
el Caribe (CEPAL)<br />
Raúl B<strong>en</strong>ítez<br />
Subdirector G<strong>en</strong>eral<br />
Repres<strong>en</strong>tante Regional <strong>de</strong> <strong>la</strong> FAO para<br />
América Latina y el Caribe<br />
Víctor Vil<strong>la</strong>lobos<br />
Director G<strong>en</strong>eral<br />
Instituto Interamericano <strong>de</strong> Cooperación<br />
para <strong>la</strong> Agricultura (IICA)<br />
Una mirada hacia América Latina y el Caribe<br />
9