Tfhio - JScholarship - Johns Hopkins University

108 TERTVLLIANI
de tam animatis ad mortem usque pro iniuria repensatum,
quando uel una nox pauculis faculis largiter ultionis posset
opera.ri, si malum malo dispungi penes nos liceret? Sed absit
ut aut igni humano uindicetur diuina secta aut doleat pati in
quo probatur. Si enim et hostes exertos, non tantum uindices 5
occultos agere uellemus, deesset nobis uis numerorum et
copiarum? Plures nimirum Mauri et Marcomanni ipsique
Parthi, uel quantaecunque unius tamen loci et suorum finium
gentes quam totius orbis. Hesterni sumus, et uestra omnia
impleuimus, urbes, insulas, castella, municipia, conciliabula, 10
castra ipsa, tribus, decurias, palatium, senatum, forum; sola
uobis reliquimus templa. Cui hello non idonei, non prompti
fuissemus, etiam inpares copiis, qui tam libenter trucidamur,
si nonapud istam disciplinam magis occidi liceret quam occidere ?
Potuimus et inermes nee rebelles, sed tantummodo discordes 15
solius diuortii inuidia aduersus uos dimicasse. Si enim tanta
uis hominum in aliquem orbis remoti sinum abrupissemus a
uobis, suffudisset utique dominationem uestram tot qualium-
cumque ciuium amissio, immo etiam et ipsa destitutione
punisset. Prooul dubio expauissetis ad solitudinem uestram, 20
ad silentium rerum et stuporem quendam quasi mortui orbis.
Quaesissetis quibus imperaretis. Plures hostes quam clues uobis
remansissent. Nunc enim pauciores hostes habetis prae midti-
tudine Christianorum, paene omnium ciuitatium paene omnes
ciues Christianos habendo. Sed hostes maluistis uocare generis 25
humani potius quam. erroris humani. Quis autem uos ab illis
occultis et usquequaque uastantiljus mentes et ualitudines
uestras hostibus raperet, a daemoniorum incursibus dico, quae
de uobis sine praemio, sine mercede depellimus? Suffecisset
hoc solum nostrae ultioni, quod uacua exinde possessio inmundis 30
spiritibus pateret. Porro nee tanti praesidii conpensationem
cogitantes non modo non molestum uobis genus, uerum etiam