Vitale bedrijvenclusters in de regio Amersfoort - Nirov

In hoofdstuk 2 lichten we de selectie van de zes clusters toe (antwoord op vraag 1). In hoofdstuk 2 komt
ook de mate van regionale en lokale specialisatie van de zes clusters aan bod (antwoord op vraag 2).
Hoofdstuk 3 is geheel gewijd aan de door de clusterbedrijven genoemde vestigingsplaatsfactoren
(antwoord op vraag 3). In hoofdstuk 4 presenteren we de uitkomsten van het onderzoek naar
gerelateerdheid op basis van arbeidsmobiliteit (antwoord op vraag 4); in hoofdstuk 5 die van de
uitwisseling van kennis (antwoord op vraag 5). In hoofdstuk 6 sluiten we af met enkele
beleidsaanbevelingen.
1.3 Eerder onderzoek
In de afgelopen jaren is door de sectie Economische Geografie van de Universiteit Utrecht in
samenwerking met anderen een methodiek ontwikkeld om de gerelateerdheid van clusters in beeld te
brengen. In dit rapport zijn voor het eerst twee soorten methodieken gecombineerd, namelijk die naar
kennisclustering van bedrijven en naar gerelateerdheid op basis van arbeidsmobiliteit.
De eerste methodiek legt de nadruk op regionale concentraties van bepaalde bedrijfstakken en de
daarmee samenhangende uitwisseling van kennis tussen bedrijven en instellingen. In opdracht van het
Bestuursforum Schiphol is een studie verricht naar de ontwikkelingsmogelijkheden van elf kansrijke
clusters in de Metropoolregio Amsterdam (Atzema, Goorts, De Groot, 2011). Atzema, De Goeij en
Holvast (2011) hebben voor de Kamer van Koophandel Midden Nederland volgens dezelfde methodiek
zeven kansrijke clusters in de stadsregio Utrecht onderzocht. In opdracht van de gemeente Eindhoven
hebben Atzema, Goorts en De Groot (2011) op soortgelijke wijze tien kansrijke clusters in de vijf
stadsregio’s langs de A2 (Amsterdam, Utrecht, Den Bosch, Eindhoven en Maastricht) in kaart gebracht.
Dit levert per regio een verschillend beeld op. Ook de schaal van de relaties in de kansrijke clusters
verschilt per regio. Zo hebben bedrijven in de kansrijke clusters in de regio’s Amsterdam en Eindhoven
vaker internationale relaties.
De tweede methodiek legt de nadruk op de gerelateerdheid van arbeid. In opdracht van het ministerie
van ELI hebben onderzoekers van de Erasmus Universiteit en van de Universiteit Utrecht (Neffke,
Burgers, Van Oort en Boschma, 2010) onderzoek gedaan naar gerelateerdheid van arbeid in de
Noordvleugel van de Randstad. In de Noordvleugel komt clusteroverstijgende ‘relatedness’ bij twee
soorten clusters voor, namelijk bij creatieve activiteiten (media, fotografie en cultuur, maar ook reclame,
uitgeverijen en consultancy) en high tech activiteiten (financiële en zakelijke diensten, ict en
hoogwaardige maakindustrie). Rutten, Marlet en Van Oort (2011) hebben de gerelateerde variëteit met
betrekking tot de creatieve industrie in de Noordvleugel nader onderzocht en komen tot de conclusie
dat er arbeidsrelaties bestaan tussen vooral media en het ICT cluster.
We leggen in de beleidsaanbevelingen (hoofdstuk 6) een verbinding tussen de uitkomsten van dit
voorliggende onderzoek en de eerder uitgevoerde onderzoeken, vooral die in de regio’s Amsterdam en
Utrecht.
9