Vitale bedrijvenclusters in de regio Amersfoort - Nirov

edrijven richten zich dan ook op ingebruikname of vernieuwing van planningssystemen en
boordcomputers. Daarnaast staan in de logistiek de prijzen onder druk mede door de huidige
economische crisis en de opkomende concurrentie vanuit lage lonen landen. Enkele bedrijven reageren
daarop door zich (nog meer) op nichemarkten te begeven zoals het vervoer van kunst of door nog meer
de focus te leggen op een bepaalde deelactiviteit zoals opslag. Eén bedrijf, dat zich bezig houdt met
auto logistiek, probeert meer waarde in de keten toe te voegen door zelf bijvoorbeeld leer in de auto
aan te brengen voordat deze bij de dealer wordt afgeleverd. Innovatie en kennis zijn dus wel degelijk
belangrijke aspecten van de bedrijfsvoering in het logistiek cluster. De vraag is of bedrijven daarvoor
onderling netwerken van samenwerking opbouwen.
Een veel gebruikte redenering is dat kennisrelaties voortvloeien uit zakelijke relaties. Toeleveranciers die
al langer leveren worden dan gevraagd om te participeren in nieuwe producten of bedrijfsprocessen. Dit
komt echter weinig voor bij de onderzochte bedrijven, en al helemaal niet op regionale basis. Veel
bedrijven betrekken slechts een deel van hun toeleveranties uit de regio en dan gaat het vooral om
vrachtwagens, onderdelen en facilitaire zaken als kantoorbehoeften. Vrachtwagens worden ook vaak
elders in Nederland aangekocht, dat geldt tevens voor planningsystemen en brandstof. De relatie met
de leverancier blijft puur zakelijk. In enkele gevallen koopt men bewust regionaal in omdat men het
bedrijven in de regio ‘gunt’. Eén bedrijf importeert auto’s en onderdelen uit Duitsland, Spanje en
Tsjechië. En met die toeleveranciers is de relatie meer dan zakelijk, want er wordt intensief kennis
uitgewisseld via trainingsprogramma’s, via congressen waarbij ‘best practices’ worden gedeeld en via
het invoeren van ‘key performance indicators’ (bijvoorbeeld omloopsnelheid product) in de logistieke
database van de leverancier waarmee de logistieke operaties van klanten kunnen worden vergeleken en
verbeterd. Kennisuitwisseling met toeleveranciers komt dus voor, zij het met partners in het buitenland.
Van vier van de acht geïnterviewde bedrijven bevinden de belangrijkste klanten zich in de regio
Amersfoort. Met die klant wordt echter niet een intensieve samenwerkingsrelatie onderhouden, de
relatie is vooral zakelijk en probleemoplossend naar de klant toe. Ook zijn de activiteiten niet specifiek
afgestemd op regionale industrieën zoals bedrijven in de clusters voedsel en bouw. We hadden bij het
begin van het onderzoek verwacht dat hier een kans zou liggen voor de regionale economie (zie
hoofdstuk 2), maar die kans blijkt in de praktijk niet op te gaan. De belangrijkste klanten van de overige
geïnterviewde bedrijven zijn elders in Nederland gevestigd en in een enkel geval zelfs in het buitenland
(België, Duitsland, Engeland, Frankrijk). Ook hier betreft het louter zakelijke relaties en geen specifieke
kennisrelaties.
“Wij leveren gewoon puur de dienst voor hen en dat is het dan eigenlijk wel.
Ze gooien het neer en ze horen het wel. “
Ook de meeste concurrenten zijn in de regio Amersfoort gevestigd. Mede daardoor ontstaat er geen
kennisnetwerk in de regio. Eén bedrijf behoort tot ’s werelds grootste bedrijven in de logistieke
dienstverlening en concurreert daarom vooral met mondiale spelers als Fedex en UPS. Vijf van de acht
geïnterviewde bedrijven werken samen met de concurrent, maar dan gaat het louter om
bovenregionale samenwerkingsverbanden met een puur zakelijk karakter. Een voorbeeld is een
70