Vitale bedrijvenclusters in de regio Amersfoort - Nirov

5.2.4 Voedsel cluster: vis, kip en brood
Binnen het voedsel cluster is de focus gelegd op de vis, kip en brood. Er zijn interviews gehouden met
pluimveeproducenten, visgroothandels, broodproducenten en een bedrijf dat de drinkwatervoorziening
voor pluimvee produceert. Ook heeft er een interview plaatsgevonden met één van ’s werelds grootste
zuivelproducenten, waarvan het internationale hoofdkantoor in Amersfoort is gevestigd.
Ook in het voedsel cluster is duurzaamheid een belangrijke trend. Bij vis gaat het dan bijvoorbeeld om
de vangst van vis volgens visplannen en om ‘traceability’, dat men wil weten waar de vis die men
consumeert vandaan komt en hoe die is gevangen. Bij pluimvee gaat het onder meer over het aantal
kilogram voer dat er verwerkt wordt per kilogram kuiken (dat is laag vergeleken met bijvoorbeeld varken
en rundvlees). Een geïnterviewde broodproducent heeft een biologisch concept ontwikkeld om daarmee
in te spelen op de vraag van de consument naar duurzaam brood. Tevens investeren veel bedrijven in
energiezuinige apparatuur en worden steeds meer productieprocessen geautomatiseerd om de
efficiency te verhogen.
Ook hygiëne, gezondheid, voedselveiligheid en dier- en welzijnszorg zijn steeds belangrijkere thema’s in
voedsel. Daarnaast winnen de ‘emerging markets’ aan belang, niet alleen als afzetgebieden, maar ook
als samenwerkingspartners. Zo is men in China sterk geïnteresseerd in de ‘know how’ van de
Nederlandse kippenindustrie en zoekt men daar actief naar Nederlandse kippenbedrijven als partner.
Verder worden er in voedsel steeds meer ‘convenience’ producten ontwikkeld, producten die
gemakkelijk te bereiden en te consumeren zijn.
De bedrijven die zich toeleggen op kipproducten hebben met slachterijen een belangrijke toeleverancier
in de regio zitten. Grondstoffen en machines koopt men vaak elders in Nederland of in het buitenland
(Duitsland). Met slachterijen en machinebouwers worden intensieve samenwerkingsrelaties
onderhouden. Zo heeft een bedrijf een nieuwe verpakkingsmethode voor ‘convenience’ vleesproducten
ontwikkeld. Daarom wordt intensief samengewerkt met slachterijen, omdat daarvoor kippen nodig zijn
die lichter van gewicht en makkelijker opdeelbaar zijn. Dit bedrijf haalt veel voordelen uit sterke
concentratie van de kippenindustrie in de regio.
“Je kunt snel schakelen met de toeleverancier, maar ook is er de beschikbaarheid aan volume. Onze
concurrentie vanuit bijvoorbeeld Thailand heeft bij hele grote volumes drie maanden levertijd. Wij
kunnen aan Engeland bij wijze van spreken in twee dagen leveren.”
De visgroothandels kopen verse vis vooral landelijk in bij één van de elf visafslagen die Nederland kent.
De visafslagen van IJmuiden en Urk zijn op nationaal niveau de grootste. Diepvriesvis wordt uit de hele
wereld geïmporteerd, tot aan Australië en Nieuw-Zeeland aan toe. Zo haalt een bedrijf pangasius uit
Vietnam, heekfilet uit Namibië, kibbeling uit Amerika en China, zalm, koolvis en kabeljauw uit
Noorwegen en maatjesharing uit Schotland en Denemarken.
De geïnterviewde broodproducenten betrekken hun toeleveranties vanuit elders in Nederland en uit het
buitenland (België, Duitsland). Dan gaat het om meel, zaden, eco-bloem, verpakkingen en machines.
Met leveranciers van meel wordt intensief samengewerkt, omdat er elk jaar weer een nieuwe oogst is
74