Vitale bedrijvenclusters in de regio Amersfoort - Nirov

De bouw is in omvang het tweede cluster in de regio Amersfoort. Ook dit cluster kent naast enkele grote
bouwbedrijven veel zzp-ers en andersoortige kleine bedrijven (bijvoorbeeld als klusbedrijf).
Het zorgcluster komt qua werkgelegenheid in de buurt van het bouwcluster, maar heeft iets meer dan
de helft van het aantal bedrijven. Vooral in ziekenhuizen werken per instelling veel mensen.
In het cluster ICT houden de aandelen voor het aantal bedrijven en voor het aantal banen elkaar aardig
in evenwicht. De gemiddelde bedrijfsgrootte wijkt bijgevolg weinig af van het regionale gemiddelde voor
het totale bedrijfsleven.
Het logistieke en voedsel cluster zijn de kleinste clusters. Ze laten een omgekeerd beeld zien: een hoog
gemiddelde bedrijfsgrootte.
2.4 Regionale specialisatie van clusters
Zolas gezegd, zijn clusters geografische concentraties van bedrijven die iets met elkaar hebben. Dat ‘iets
met elkaar hebben’ komt in eerste instantie tot uiting door de op basis van verticale relaties (relaties
met toeleveranciers en afnemers in de bedrijfskolom) en diagonale relaties (relaties met ondersteunde
diensten) tussen bedrijfstakken samengestelde waardesystemen. Zoals in de vorige paragraaf is
aangegeven, levert dat clusters van verschillende omvang op. In tweede instantie zullen we de
gerelateerdheid van deze clusters in kaart brengen aan de hand van arbeids- en kennisrelaties (zie
hoofdstuk 4 en 5). Naast omvang is ook relatieve concentratie van belang bij clusters. Dit geeft een
indruk van de mate van ruimtelijke specialisatie. Dit wordt gemeten in locatiequotiënten:
LQ = (Ci,j/Cj) / (Ci,n/Cn)
Ci,j = het aantal bedrijven of banen in cluster 1 in regio j
Cj = het aantal bedrijven of banen in regio j
Ci,n = het aantal bedrijven of banen in cluster in de Provincie Utrecht, Noordvleugel of Nederland
Cn = het aantal bedrijven of banen in de Provincie Utrecht, Noordvleugel of Nederland
Een locatiequotiënt groter dan 1 wil zeggen dat het cluster sterker vertegenwoordigd is dan op grond
van de totale bedrijvigheid of werkgelegenheid in de regio verwacht kan worden. Een dergelijke
oververtegenwoordiging betekent ruimtelijke specialisatie. De mate van specialisatie is berekend op
twee ruimtelijke schalen: voor de gehele regio Amersfoort en per viercijferige postcodegebied. Daarbij
refereren we aan de aanwezigheid van elk van de clusters in de provincie Utrecht, de Noordvleugel van
de Randstad en Nederland. Uit de berekeningen komt naar voren dat de mate van regionale
specialisatie verschilt per referentiegebied. Qua bedrijvigheid is de regio Amersfoort ten opzichte van
Nederland gespecialiseerd in vier clusters, ten opzichte van de Noordvleugel op drie clusters en ten
opzichte van de provincie Utrecht op twee clusters (zie figuur 2.2).
18