Vitale bedrijvenclusters in de regio Amersfoort - Nirov

Er bestaan drie soorten operationalisaties van gerelateerde variëteit.
De eerste soort operationalisatie van gerelateerde variëteit komt tot uiting in de overeenkomsten
tussen de vaardigheden van het personeel dat bedrijven en instellingen benutten (‘skill-relatedness’).
Deze vorm van gerelateerde variëteit wordt in beeld gebracht door middel van de intensiteit aan
arbeidstromen tussen bedrijfstakken. Er is gebruik gemaakt van een uitgebreide Zweedse/Duitse
dataset. De structuurkenmerken zijn vertaald naar de situatie in de Noordvleugel (Neffke et al, 2010).
Het onderzoek levert een zogeheten industriële ruimte op, dat wil zeggen een grafische weergave van
stromen van arbeid tussen ongeveer 250 bedrijfstakken (3 digit). Het gaat om arbeidsmobiliteit van
werknemers naar een hoger of gelijk functieniveau. De analyse heeft betrekking op de arbeidsmobiliteit
binnen de regio Amersfoort en met omliggende regio’s.
Kennisnetwerken zijn een tweede soort operationalisatie van gerelateerde variëteit. Kennisnetwerken
bestaan uit bedrijven en instellingen die met elkaar kennis uitwisselen. Via interviews bij bedrijven in de
kansrijke clusters in de regio Amersfoort zijn dergelijk kennisrelaties tussen bedrijven en instellingen
onderzocht. Er is bij de mate van gerelateerdheid tussen bedrijven en instellingen een onderscheid
gemaakt tussen zakelijke (toelevering, afzet) en kennisrelaties.
Spin offs vormen de derde soort operationalisatie. Spin offs zijn bedrijven die zijn gestart door
ondernemers die ervaring hebben opgedaan in bestaande markten en bij bestaande bedrijven. Zij
nemen de in de vorige werkbetrekking opgebouwde kennis en ervaring mee bij de start van hun eigen
onderneming. Soms gaat het om ondernemers die met hun (innovatieve) ideeën niet goed uit de voeten
komen bij hun vorige ‘baas’, soms wordt het risico van het idee door het ‘moederbedrijf’ te hoog
geschat om het zelf tot uitvoer te brengen. Hoewel spin offs van groot belang zijn voor de gerelateerde
variëteit is in dit onderzoek afgezien van een analyse van spin offs in de regio Amersfoort. Dit bleek te
tijdrovend. Nieuwe ondernemers moeten immers worden opgespoord en gevraagd naar hun
arbeidsverleden. In overleg met de opdrachtgevers is er voor gekozen om in dit onderzoek geen nadruk
te leggen op spin offs.
11