Vitale bedrijvenclusters in de regio Amersfoort - Nirov

Bijlage 3: Gebruikte diagrammen
Het inbeddingsdiagram
Het meest gebruikte type diagram in dit rapport, is het inbeddingsdiagram. Een inbeddingsdiagram laat
zien hoe sterk de bedrijfstak is ingebed in de lokale arbeidsmarkt. Met andere woorden, deze
diagrammen bevatten informatie over welke bedrijfstakken veel gerelateerde activiteit in de regio en
haar directe omgeving aantreffen. Hiervoor berekenen wij voor iedere bedrijfstak de inbeddingsgraad in
een regio. Deze inbeddingsgraad vergelijkt de aanwezige gerelateerde activiteit in de regio met de aan
de betreffende bedrijfstak gerelateerde activiteit in heel Nederland. Als de gerelateerde activiteiten
oververtegenwoordigd zijn in de regio vergeleken met de situatie in heel Nederland, dan is bedrijfstak
goed ingebed in de regio. Als de gerelateerde activiteit ondervertegenwoordigd is in de regio, dan is de
bedrijfstak slecht ingebed. Wij houden bij deze berekeningen rekening met de aanwezigheid van
(gerelateerde) bedrijfstakken in de omgeving. In de inbeddingsdiagrammen geeft de kleur van de randen
van de symbolen deze inbeddingsgraad weer. Groene randen geven aan dat er relatief veel gerelateerde
activiteit aanwezig is in de regio. Deze bedrijfstakken vinden eenvoudig werknemers in de regio en
bedrijven om kennis mee uit te wisselen. Rode randen geven aan dat deze gerelateerde activiteit juist
ontbreekt. Zulke bedrijfstakken zijn geïsoleerd in de industriële ruimte van een regionale economie.
SWOT analyse diagrammen
Op basis van hun omvang en inbedding in de regionale arbeidsmarkt kunnen we de bedrijfstakken in een
regio indelen volgens de logica van een SWOT analyse (zie het kader SWOT analyses). Bedrijfstakken die
groot en goed ingebed zijn vormen de kracht van de regio (Strength). Kleine en minder goed ingebedde
bedrijfstakken zijn een zwakte (Weakness). Kansen worden gevormd door kleine, maar goed ingebedde
bedrijfstakken (Opportunity). Risico’s bestaan, waar bedrijfstakken groot, maar ook slecht ingebed zijn
(Threat). Ondanks hun eenvoud, volgen er niet onmiddellijk beleidsimplicaties uit de SWOT analyses.
Immers, dat een bepaalde bedrijfstak bedreigd is, wil niet zeggen dat hij ondersteund of juist opgegeven
moet worden. Het wil alleen zeggen, dat de bedrijfstak zelf niet optimaal gebruik kan maken van de
lokale arbeidsmarkt, en omgekeerd. Bovendien zijn er soms goede andere redenen dan de arbeidsmarkt
die verklaren waarom een bedrijfstak overmatig in een regio vertegenwoordigd is.
Clusterdiagrammen
Een belangrijk concept in regionaal-economische beleidsstudies is het idee van regionale clusters.
Clusters worden veelal beschouwd als verzamelingen van bedrijven die door hun nauwe samenwerking
in staat zijn op de wereldmarkt te concurreren. De grenzen van clusters zijn in de bestaande literatuur
vaak niet eenduidig vast te stellen. Het is daarmee moeilijk aan te geven welke activiteiten wel en welke
niet tot een bepaald cluster worden gerekend. De skill-gerelateerdheidsmethodiek in dit hoofdstuk biedt
op dit punt uitkomst. Clusters kunnen immers worden afgebakend op basis van de skill-gerelateerdheid
tussen bedrijfstakken. Het is hiermee mogelijk om voor iedere bedrijfstak aan te geven welke andere
bedrijfstakken sterk skill-gerelateerd zijn.
109