Gezondheidszorg & Etnische Diversiteit in Nederland; Naar een ...

3. Onderzoek naar Etnische Diversiteit en Gezondheidszorg
In het veld van de gezondheidszorg neemt de behoefte aan kennisvergroting door middel
van systematisch onderzoek toe. Tevens is sprake van een toenemende vraag naar
innovatieve interventies en naar de ontwikkeling van instrumenten om de kwaliteit van zorg
te verbeteren. Op veel terreinen is geconstateerd dat de gezondheidszorg onvoldoende
toegerust is om de veranderingen in de patiëntenpopulatie het hoofd te bieden. Inzicht in
wat waar precies misgaat en waarom, is essentieel om te komen tot een betere zorg voor
iedereen. Wanneer men niet precies weet waarom bepaalde patiëntengroepen bepaalde
ziektepatronen ontwikkelen of waarom het zorggebruik en het zorgbereik voor
verschillende bevolkingsgroepen zo uiteenlopen, is het moeilijk om de gezondheidszorg te
verbeteren.
Daarom pleit de RvE in haar rapport over zorg in een multiculturele samenleving voor
meer aandacht voor gericht onderzoek [201]. Vooral de wetenschappelijke verzameling,
analyse en verklaringen van gegevens over verschillen in de gezondheid, in de
toegankelijkheid en kwaliteit van zorg voor diverse doelgroepen zijn van grote betekenis
(signaleren en stimuleren) voor de ontwikkeling van preventief beleid en de verbetering
van het professionele handelen. Hier ligt een taak voor verschillende onderzoeksinstituten
in Nederland, die extra op dit onderwerp zouden moeten focussen door middel van van
onderzoeksthema’s en programma’s.
Hoe staat het er nu voor in Nederland als het gaat om onderzoek naar de relatie etniciteit
en gezondheidszorg? Om deze vraag te beantwoorden is het zinnig een onderscheid te
maken tussen enerzijds wetenschappelijk empirisch onderzoek naar
gezondheidsverschillen tussen etnische groepen, en anderzijds toegepast onderzoek
gericht op de kwaliteit en toegankelijkheid van de gezondheidszorg en tevens de
implementatie en evaluatie van het zorgbeleid.
Op hoofdlijnen is nagegaan op welke gebieden Nederlands onderzoek zich richt, welke
methoden gehanteerd worden en welke resultaten geboekt worden. Hierbij is gebruik
gemaakt van het materiaal van de instituten ZonMw, NWO, RIVM, TNO, NIVEL, NIGZ.
Aan het einde van dit hoofdstuk wordt ter vergelijking een kort overzicht gegeven van
onderzoekthema’s in enkele andere Westeuropese landen. Voorts wordt aan de hand van
literatuuronderzoek een overzicht gegegeven per thema. Gezien de omvang van de
overzichten zullen deze in bijlagen worden opgenomen.
3.1 Wetenschappelijk onderzoek naar Gezondheid en Etnische Diversiteit
Er is de afgelopen tien jaar veel onderzoek verricht naar uiteenlopende onderwerpen. Veel
onderzoek is verricht op het gebied van gezondheid en relatief weinig over
gezondheidszorg en etnische diversiteit.
In de bijlagen wordt een overzicht geboden van in Nederland verricht onderzoek op het
gebied van etnische diversiteit en gezondheidszorg de afgelopen tien jaar. Het overzicht is
zeker niet dekkend maar geeft een belangrijke indicatie over de omvang en de soort
onderzoeken die in Nederland zijn uitgevoerd.
Voor wat betreft wetenschappelijk onderzoek naar gezondheidsverschillen of verschillen in
zorggebruik zijn de programma’s van NWO, TNO, RIVM en NIVEL van belang. Een andere
belangrijke bron van kennis vormen de universitaire centra vooral in de grote steden.
Een van de weinige specifieke onderzoeksprogramma’s van de afgelopen jaren is het
NWO programma over etnische diversiteit. NWO startte in 2003 het programma Sociale
Cohesie (2003-2005), waarbinnen verscheidene onderzoeksprojecten werden uitgevoerd
op het terrein van Cultuur en Gezondheid. In dit programma werd een relatie gelegd
tussen etniciteit en gezondheid. In de publicatie ‘Gezondheid in Kleur’ (2006) wordt
16