Gezondheidszorg & Etnische Diversiteit in Nederland; Naar een ...

Uit studies naar seksueel gedrag blijkt dat in Nederland en de rest van Europa de leeftijd
waarop jongeren hun seksuele carrière starten de afgelopen decennia gedaald is[433,
435]. Bij mannen is sprake van een lichte daling in de periode 1950-2000. Sinds de jaren
zestig is de leeftijd van westerse vrouwen waarop zij het eerst geslachtsgemeenschap
hebben met minimaal twee jaar gedaald [435].
Uit het onderzoek 'seks onder je 25e' onder bijna 5000 jongeren tussen de 12 en 25 jaar
blijkt dat in 2005 een groter deel van de 12 tot en met 18-jarigen al ervaring had met
geslachtsgemeenschap (24 procent in 1995 en 31 procent in 2005) [432]. In het rapport
komt verder naar voren dat er een grote groep tot seksuele handeling gedwongen is.
Achttien procent van de meisjes en zelfs 26% van de homoseksuele jongens zijn wel eens
tot seksuele handelingen gedwongen. Ook hebben laag opgeleide en allochtone jongeren
vaker soa, ongeplande zwangerschappen en gedwongen seksuele contacten dan
hoogopgeleiden en autochtone jongeren. Onderzoek [437] toont bijvoorbeeld aan dat in
Amsterdam ongewenste zwangerschappen bij Surinaamse, Antilliaanse en Ghanese,
Turkse en Marokkaanse teenagers meer voorkomen dan bij Nederlandse meisjes. Maar bij
de Surinaamse, Antilliaanse en Ghanese meisjes is de abortusgraad hoger dan bij de
andere groepen meisjes.
Het is daarom niet verwonderlijk dat recent de ministers van volksgezondheid van de
Raad van Europa er op gewezen hebben dat de diversiteit van bevolkingsgroepen nieuwe
uitdagingen stelt aan de volksgezondheid. Men stelt voor acties te ondernemen om de
gezondheidsdiensten voor migranten (lees de allochtone bevolking) meer sensitief te
maken voor diversiteit (leeftijd, gender, kwetsbare bevolkingsgroepen) en overdraagbare
seksuele aandoeningen zoals HIV/AIDS.
Het is opmerkelijk dat de ministerraad van de Raad van Europa zich zo eufemistisch
uitdrukt. Er zal meer nodig zijn dan sensitiviteit om deze ontwikkelingen het hoofd te
bieden. In Nederland heeft VWS dit wel begrepen en opgepakt. Aan Zonmw is de opdracht
vertrekt voor de ontwikkeling van een subsidieprogramma, gericht op de jeugd van 10 tot
21 jaar met extra aandacht voor jeugdigen met een verhoogde kans op seksuele
problemen: allochtonen en lageropgeleiden.
Dit subsidieprogramma is een goede stap voorwaarts om de verontrustende
ontwikkelingen zoals hiervoor aangegeven te keren. Hopelijk resulteert het
subsidieprogramma in een stimulering van gecoördineerde output van wetenschappelijk
onderzoek naar deze ontwikkelingen. In dit verband kan wel al gewezen worden op de
databases van de Rutgers Nisso groep waar veel onderzoeksmateriaal mbt seksualiteit
voorhanden is.
Een quick scan van wetenschappelijke publicaties in Pubmed laat zien dat er
belangwekkend onderzoek is verricht. Maar over een range van 10 jaar gezien toch een
beperkt aantal. Hoewel generalisatie niet toelaatbaar is, is het wellicht toch mogelijk een
paar opvallende trends te signaleren. Uit de inventarisatie blijkt dat er weinig
wetenschappelijke output is ten aanzien van zorgvuldig ontwikkelde interventiestrategieën
mbt HIV/STI in het algemeen, laat staan ten aanzien van de allochtone
bevolkingsgroepen. Een tweede kenmerk is dat er weinig studies naar voren komen naar
methodieken om de toegankelijkheid van moeilijk benaderbare groepen (zoals de
allochtone bevolkingsgroepen Marokkanen en Turken) te vergroten. Twee studies
verdienen hier wel gememoreerd te worden. De eerste [436] rapporteert over de effecten
van en de verschillen tussen leken- en professionele gezondheidsvoorlichters bij Turkse,
Marokkaanse en Irakese migranten. Conclusie van het onderzoek was dat de voorlichting
van leken succesvoller is in de versterking van motivatie tot veilig seksueel gedrag bij de
onderzochte groepen. Deze conclusie wordt in zekere zin ondersteund door het onderzoek
van Kocken e.a [434]. Zij vonden dat de inzet van Turkse en Marokkaanse ‘native
44