Gezondheidszorg & Etnische Diversiteit in Nederland; Naar een ...

Dit impliceert niet niet dat het leefpatroon van allochtonen per se slechter is dan van
autochtonen.. Soms leven personen behorend tot etnische minderheden gezonder dan
autochtone Nederlanders [267]. Bekend is het matige alcohol- gebruik onder Marokkanen
en Turken en onder andere groepen die de islam als godsdienst aanhangen. Ook hebben
Marokkanen en Turken vaak een gezonder voedingspatroon dan autochtone Nederlanders
en roken Marokkaanse en Turkse vrouwen minder. Kijken we echter naar het percentage
volwassenen met obesitas dan valt op dat onder Marokkaanse en Turkse volwassen
vrouwen vaker obesitas voorkomt dan onder autochtone Nederlanders [48]. Dit verschil
geldt ook voor de mate van lichaamsbeweging.
Sommige Nederlandse instellingen hebben deze achterstand van etnische minderheden
op het gebied van de openbare gezondheidszorg al in de jaren tachtig van de vorige eeuw
wél onderkend. De GGD’en van de grote steden zijn ware pioniers gebleken op dit gebied.
De GGD’en van Amsterdam en Rotterdam [99, 261]hebben snel maatregelen genomen
om met hun preventieve programma’s personen behorend tot etnische minderheden te
bereiken. Ook het Nationale Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie
(NIGZ) heeft een bijdrage geleverd op dit gebied door de opleiding van Voorlichters Eigen
Taal en Cultuur, de VETC’ers. Dit zijn personen van etnische minderheden met een
speciale opleiding op een deelgebied, zoals seksualiteit of infectieziekten, die met
voorlichtingscampagnes en programma’s ter bevordering van de gezondheid in hun eigen
taal deze programma’s aan mensen behorend tot hun eigen minderheid aanbieden. Mede
door het succes van hun inzet worden nu ook gezondheidsassistenten opgeleid die
ingezet worden in huisartspraktijken en ziekenhuizen. De VETC’ers hebben goed werk
verricht op het gebied van seksueel overdraagbare aandoeningen en infectieziekten.
Preventie hangt direct samen met voorlichting en gedragsverandering [49,57]. Als
voorlichtende activiteiten diverse etnische groeperingen vaak onvoldoende bereiken, kan
dat grote gezondheidsrisico’s voor de betreffende groepen met zich meebrengen. Hoewel
er op een aantal onderwerpen specifieke voorlichtingsmaterialen voor de onderscheiden
groeperingen ontwikkeld zijn, blijkt toch dat de voorlichtende activiteiten vaak niet het
gewenste effect hebben. Dat heeft te maken met het moment en de wijze waarop de
informatie over ziekte verstrekt wordt, maar ook blijkt de algemene informatie ten aanzien
van gedragspatronen bij de behandeling van bepaalde ziekten of bij het voorkómen van
gezondheidsklachten onvoldoende duidelijk bij groeperingen terecht te komen.
Zowel patiëntenverenigingen als patiënten/consumentenorganisaties kunnen op dit gebied
hun bijdrage leveren; daarbij gaat het om specifieke voorlichting aan etnisch diverse
groepen patiënten die aan een specifieke ziekte lijden en om voorlichting in algemene zin
om gezondheidsklachten te voorkómen. Toch kennen deze organisaties grote problemen
met het bereiken van verschillende etnische groepen. Een paar organisaties zoals de
VSOP en de APCP (Amsterdams patiënten consumenten platform) hebben meer ervaring
opgebouwd en ondernemen veel activiteiten op dit gebied.
De GGD’en in de grote steden spelen een cruciale rol in voorlichting aan diverse etnische
groepen. Er zijn VETC’ers opgeleid, die sinds jaren worden ingezet voor algemene
gezondheidsvoorlichting aan groepen Bovendien worden thematische
voorlichtingscampagnes georganiseerd.
Op het gebied van innovatie en ontwikkeling is het programma Preventie van ZonMw het
belangrijkst. Dit programma is gericht op primaire en secundaire preventie; dat wil zeggen,
het voorkomen en vroegtijdig opsporen en behandelen van ziekte. Doelen van dit
programma zijn:
• stimuleren dat beschikbare kennis over preventie en effectieve preventiemethoden
worden toegepast in de praktijk
• het ontwikkelen van vernieuwende en kansrijke effectieve
preventiemogelijkhedenhet
• het vergroten van de kennis over effectieve preventie
25