Riskant leven

delinquentie zoals het stelen van auto’s en inbraak. Kinderen die zowel
ernstig openlijk als heimelijk probleemgedrag vertonen,
blijken vaak eerst conflicten met autoriteiten te hebben gehad. Daarnaast
blijkt agressief gedrag een belangrijk kenmerk te zijn van kinderen die
zich ontwikkelen tot jongeren die zowel openlijk als heimelijk antisociaal
gedrag vertonen.
Naast deze gedragspatronen gelden voor kinderen onder de 12 jaar als
risicofactoren voor delinquent gedrag: lage gezinsinkomsten, een groot
gezin, een laag non-verbaal IQ (dat zich bijvoorbeeld uit in impulsief en
gewaagd gedrag), inadequate opvoedingsmethoden en conflicten tussen
de ouders.
Hoe meer risicofactoren tegelijk aanwezig zijn, hoe groter de kans op
ernstige gewelddadige delinquentie. De factoren die de kans op ernstige
delinquentie na het twaalfde jaar het meest vergroten, blijken te zijn:
zwakke sociale banden met andere mensen, antisociale leeftijdgenoten,
niet-ernstige vormen van delinquentie, een negatieve houding tegenover
school en impulsiviteit. Het risico dat een jongere naar verhouding pas
laat ernstig delinquent gedrag ontwikkelt ligt vooral in drugsgebruik,
vroegtijdig schoolverlaten, vroegtijdig seksueel gedrag en
tienermoederschap.
Delinquentie
Dat de risico’s op de ontwikkeling van delinquent gedrag zich al voor het
twaalfde jaar beginnen af te tekenen is ook de ervaring van gespeciali -
seerde instellingen zoals het Paedologisch Instituut Duivendrecht. Hoe
vroeger kinderen antisociaal gedrag en gedragsstoornissen vertonen, des
te groter de kans op delinquentie, verslaving en psychiatrische stoor -
nissen in de adolescentie. Vooral kinderen met ADHD, een aandachts -
tekortstoornis met hyperactiviteit, hebben een verhoogde kans om in de
problemen te komen. Of dat ook echt gebeurt hangt in hoge mate af van
de manier waarop ouders met deze stoornis omgaan. Als ze vooral
negatief reageren op het afwijkende gedrag van het kind en geen aandacht
hebben voor zijn positieve kanten, is de kans groot dat het problematische
gedrag alleen maar versterkt wordt. Voor een kind dat niet op de een of
andere manier compensatie vindt voor deze vorm van ‘scheefgroei’,
bijvoorbeeld in de jeugdhulpverlening, lijkt het delinquente pad bijna
onvermijdelijk. Onderzoek onder gedetineerde jongeren laat zien dat
bijna al deze jongeren hun gedragspatronen baseren op heel negatieve
ervaringen en ideeën over zichzelf en anderen. Bovendien bevestigen deze
jongeren elkaar in hun negatieve beeld van henzelf en van de
werkelijkheid om hen heen.
35