Riskant leven

vaak wel een afscheidscadeautje. Dit markeert het einde van de training en
het doel dat de jongere bereikt heeft. Bij VT zit al in een eerdere fase een
vorm van acceptatie door familie en bekenden ingebouwd, omdat de trainer
samen met de jongere het contact met een aantal belangrijke mensen
probeert te herstellen. Als dat lukt, is dat meteen een vorm van beloning.
De Glen Millsschool maakt ook expliciet gebruik van beloningen en
rituelen in de vorm van privileges en functies binnen de school gemeen -
schap. De aandacht die aan inrichting, materiaal en kleding wordt
besteed, getuigt van het belang dat gehecht wordt aan de materiële
uitingen van de ‘positieve’ groepscultuur.
In Nederland wordt vaak nogal schamper gedaan over het effect van
expliciete rituelen, beloningen en materiële omstandigheden, maar
misschien wijzen deze voorbeelden wel op een heel basale menselijke
behoefte waar juist in het leven van deze jongeren te weinig aandacht aan
is besteed. Het positieve effect van rituelen, beloningen en andere vormen
van persoonlijke aandacht op jongeren die zelden of nooit complimenten
krijgen, die geen diploma’s hebben gehaald of wedstrijden hebben
gewonnen en nooit op een andere positieve manier het middelpunt van de
belangstelling zijn geweest, zou wel eens groter kunnen zijn dan wij in
Nederland geneigd zijn te geloven. Dit effect moet echter om dezelfde
reden ook niet worden overschat. Jongeren voelen vaak feilloos aan als een
compliment of een beloning vooral bedoeld is om iets van hen gedaan te
krijgen. Zo kan ook het te vroeg of te kunstmatig inzetten van rituelen of
beloningen als middel om bepaald gedrag af te dwingen, een
boemerangeffect veroorzaken.
China
In JPP en YAR spelen politie en justitie een prominente rol in het selecteren
van potentiële klanten. Bij die ontwikkeling zijn wel vraagtekens te zetten.
Het inzetten van de wijkagent als bemiddelaar is bijvoorbeeld geen
garantie voor succes als het al de gewoonte is dat het arrestatieteam
optreedt zo gauw er een echt probleem is. In andere gevallen kan het juist
goed zijn dat wijkagenten in feite optreden als sociaal werker in uniform,
omdat veel problemen met gezinnen hulpverleningsproblemen zijn en
straffen vaak helemaal niet helpt. Aan alles zit twee kanten. Het
schrikbeeld is de politiestaat of China ten tijde van de culturele revolutie,
met buurtcomités die iedereen bewaken.
Met overdreven bemoeizucht schiet niemand in Nederland iets op, maar
soms zijn pragmatische oplossingen de beste. Als een agent in sommige
gezinnen een betere toegang heeft en een vader daardoor eerder geneigd
is om mee te werken in het belang van zijn kinderen, is het waarschijnlijk
98