Riskant leven

opvoedingsstijl van hun ouders, schiet bij deze jongeren de kwaliteit van
de gehechtheidsrelatie ernstig tekort. Deze onveilige gehechtheid werkt
vooral door in het onvermogen om op latere leeftijd intieme persoonlijke
relaties aan te gaan, een typerend kenmerk van thuislozen.
De sociale netwerken en de sociale steun van thuisloze jongeren zijn
aanzienlijk beperkter dan die van andere jongeren. De rol die de ouders
voor niet-thuislozen vervullen, wordt bij thuislozen in zekere zin
overgenomen door hulpverleners en soms door vrienden.
Uit een vergelijking met jongeren die na verblijf in een internaat niet zijn
gaan zwerven, blijkt dat de omvang en de kwaliteit van het sociaal net werk
een beschermende rol speelt. Niet-thuisloze jongeren die in een internaat
hebben gewoond, hadden het laatste halfjaar voor hun vertrek een
uitgebreider netwerk en waren ook tevredener over de steun die ze daarvan
kregen. Tussen jongeren die in een internaat hebben gewoond en wel en
niet zijn gaan zwerven, blijken verschillen te bestaan in de mate waarin ze
uit gebroken gezinnen komen, van huis zijn weggelopen of weggestuurd,
verschillende opvoedingssituaties hebben gehad en een belangrijke
gehechtheidsfiguur hebben verloren. Het sociaal netwerk van jongeren
die na het verlaten van het internaat thuisloos zijn geworden is beperkter.
Bovendien zijn ze twee keer zo vaak uit het internaat weggelopen of
weggestuurd als internaatbewoners die niet thuisloos zijn geworden. De
deelname aan werk en onderwijs is onder thuisloze jongeren lager, ze
hebben meer lichamelijke en psychische klachten, ze zijn suïcidaler en
delinquenter en hun manier om met problemen om te gaan is passiever,
meer gericht op het verzachten van de pijn en vermijdender. Uit deze
verschillen valt af te leiden welke factoren zwerfgedrag bij jongeren met
een internaatsverleden kunnen voorspellen.
Risicofactoren voor thuisloosheid
De levensloop van veel thuisloze jongeren ziet er op alle punten ongunstig
uit. De basisvoorwaarden om een vertrouwensband met de opvoeder en
een gevoel van eigenwaarde op te bouwen, ontbreken vrijwel volledig in
het grillige, instabiele en onvoorspelbare opvoedingsmilieu waarin ze
opgroeien. Het vervolg op school en op het werk is navenant: de resultaten
zijn slecht, ze spijbelen veel en beginnen daarmee op jonge leeftijd, ze
vinden en houden zelden werk.
Een grote meerderheid van de thuislozen beschouwt zichzelf ook als
onveilig, en dan met name vermijdend, gehecht. Ze investeren steeds
minder in relaties uit angst om de kous op de kop te krijgen. Hun sociaal
netwerk is beperkt en ze zijn ontevreden over de kwaliteit van de relaties,
waarbij meisjes er positiever uitspringen dan jongens.
43