Riskant leven

Een overdreven weldadig bad
John Goessens vindt dat er een wezenlijk verschil is tussen YAR en andere
‘geïmporteerde’ vernieuwingsprojecten zoals Glen Mills: ‘De aanpak van Glen Mills
heeft een heel ander uitgangspunt dan YAR. Bij Glen Mills gaat het om het veranderen
van het gedrag, terwijl het bij YAR gaat om verandering van de overtuiging die
hopelijk ook tot gedragsveranderingen leidt. Glen Mills werkt bovendien residentieel,
terwijl YAR in hoofdzaak een ambulant project is met een heel korte, maar intensieve
residentiële start. Een belangrijk gemeenschappelijk element van veel nieuwe
methodieken is netwerkontwikkeling. YAR onderscheidt zich van andere
methodieken in de rol van de coach die zelf actief moet meedoen aan het programma
dat de jongere volgt. Bovendien doet die coach het niet omdat het zijn baan is en hij
ervoor betaald wordt, maar vanuit zijn betrokkenheid. Die betrokkenheid beperkt zich
niet tot het geven van een warm bad aan de jongere, maar is vooral gericht op het
bereiken van diens doelen. Ook vergeleken met de VertrekTraining, waarin jongeren
ook verantwoordelijkheid leren nemen voor hun eigen keuzes, gaat YAR verder: het
gaat om de sfeer, om samen dingen beleven en om samen dingen meemaken die
motiverend zijn.’
Waar andere methodieken veel tijd uittrekken voor het veranderingsproces bij de
jongeren, moet bij YAR de doorbraak meteen plaatsvinden in de korte, hevige
residentie van een week. John Goessens vindt dat echter niet riskant: ‘Die residentie is
nodig om mensen op een indringende manier inzicht te geven in hun negatieve
overtuigingen. In zo’n week moet dat inzicht binnendonderen. Tegelijkertijd zijn
jongeren opgenomen in een heel open en warme gemeenschap. Dat weldadige bad is
bewust overdreven. Het is bedoeld als een soort inhaalslag. Na een week ga je terug,
omdat het niet de bedoeling is dat het een soort geloof of een soort sekte wordt. Je
krijgt geen moraal opgelegd, want het gaat erom dat je persoonlijke keuzes maakt.
Sommige jongeren blijven zich erg verbonden voelen met de mensen uit de residentie,
maar dat is geen doel op zich. Ik ben zelf ook wel eens ongerust als ik werkers in de
wolken terug zie komen van een training, want ik ben als de dood voor dogma’s. Aan
de andere kant begrijp ik heel goed waardoor het komt, want je wordt geconfronteerd
met uitspraken over je eigen gedrag. Veel werkers zijn in de loop der jaren behoorlijk
cynisch geworden over hun vak en dat wordt tijdens zo’n workshop helder aan de kaak
gesteld.’
Zowel Glen Mills als YAR hecht veel waarde aan sport en beweging. Toch zit daarin een
wereld van verschil, stelt John Goessens: ‘In tegenstelling tot Glen Mills is sport bij
YAR niet gericht op het energieniveau, maar op het vergroten van zelfvertrouwen en
samenwerking en het vinden van balans. Alleen de éénmijlsrun ‘s ochtends is
belangrijk als middel om je klaar te maken voor de dag. Eigenlijk is dat een
anachronisme, maar het past bij het leven in een beschermde gemeenschap, in dit
geval een soort surrogaatgemeenschap.’
53