Riskant leven

Een soort oom
De nieuwe projecten hebben stuk voor stuk sterke kanten die iets kunnen
toevoegen aan de Nederlandse jeugdzorg. Het groepselement van Glen
Mills is interessant, maar het is nog de vraag wat daar in Nederland van
terechtkomt, zeker in de beginperiode waarin de verhouding tussen
‘positieve’ en ‘negatieve’ leiders nog onevenwichtig is. In Amerika is Glen
Mills een soort mengvorm van een college, een studentenvereniging en
een firma met een sterke identiteit zoals MacDonald’s. Het idee is daar dat
een jongere Glen Millser lid wordt en blijft van het ‘old boys’-netwerk.
Jongeren krijgen daardoor een soort alternatieve familie. Als ze daarna
bijvoorbeeld naar Chicago gaan, kunnen ze contact opnemen met een
soort oom die twintig jaar geleden op Glen Mills heeft gezeten. Het lijkt
een beetje op de Rotary: ook al kennen mensen elkaar niet, ze voelen zich
vertrouwd met elkaar omdat ze lid zijn van dezelfde ‘club’. Dat is een
fenomeen dat in het Nederlandse project voorlopig nog ontbreekt.
Misschien is daarvoor een andere voorziening nodig, bijvoorbeeld een
buddysysteem waardoor jongeren toch een netwerk, een soort familie
krijgen.
De intensieve begeleiding door een trainer, vrijwillige coach of hulp -
verlener brengt wel het gevaar mee dat de jongere hem of haar als vast
onderdeel van zijn nieuwe sociaal netwerk gaat beschouwen. Als het goed
gaat, is het bijna onvermijdelijk dat de trainer bij VT zelf een vip voor de
jongere wordt of dat de coach bij YAR of de hulpverlener bij JPP zelf een
onmisbaar onderdeel van het sociaal netwerk van de jongere wordt. De
vraag is of de trainer of coach die rol op tijd kan loslaten en kan over -
dragen aan andere vip’s, buddy’s of hulpverleners in de buurt. In ieder
geval is het nog een reden om het aanbod kort te houden. De jongere moet
na het verbreken van contacten met de oude ‘negatieve’ vriendenkring wel
een alternatieve sociale structuur kunnen vinden. Op de schaal van een
klein land als Nederland, waar een jongere bovendien bijna altijd terug
naar huis moet, kunnen buddysystemen een heel belangrijke rol spelen.
Rituelen en beloningen
Wat vooral bij YAR opvalt is dat bewust gewerkt wordt met een
overgangsritueel tussen de residentie en de terugkeer naar huis. Jongeren
krijgen een soort welkomstfeestje in hun eigen omgeving dat in het teken
staat van acceptatie en misschien ook wel vergeving. De bedoeling is dat
de jongere een bevestiging krijgt dat hij met een schone lei kan beginnen
en dat hij ‘erbij hoort’.
In VT is zo’n ritueel veel minder nadrukkelijk aanwezig en veel minder een
groepsevenement, maar krijgt de jongere tijdens de laatste bijeenkomst
97