Riskant leven

Inleiding
De maatschappelijke uitval van jongeren krijgt al decennia lang
bijzondere aandacht van hulpverleners, beleidsmakers en wetenschappers.
Of de omvang van het probleem de afgelopen decennia is
toegenomen, valt moeilijk te zeggen. In ieder geval is het verschijnsel
zichtbaarder geworden. Jongeren die niet meer naar school gaan, van huis
of uit een internaat weglopen, in de criminaliteit terechtkomen, verslaafd
raken aan alcohol of drugs dan wel ernstige psychische problemen
hebben, zwerven vaker over straat en komen meer met de politie in aan -
raking. Opvangvoorzieningen voor dak- en thuislozen zitten overvol en
van kraakpand naar kraakpand zwerven is een stuk moeilijker geworden.
Een bepaalde groep jongeren kan na de opvang in de jeugdhulp verlening,
een behandeling in de geestelijke gezondheidszorg of het uitzitten van
een straf niet meer terecht bij ouders, familie of vrienden. Een deel van hen
slaagt erin een nieuw leven op te bouwen, ook al gaat dat met vallen en
opstaan. Anderen lukt dat niet en zij belanden in een riskantere vorm van
overleven, vaak een combinatie van zwerven, verslaving en criminaliteit.
Grenzen
Dat jonge mensen geen stabiele eigen plek kunnen vinden in een
welvarend land als Nederland is soms moeilijk te begrijpen. Jongeren die
geweld plegen, inbreken, stelen, dealen en harddrugs gebruiken, roepen
afkeer en verontwaardiging op en ‘vragen’ er in de ogen van velen om
gestraft te worden en tijdelijk uit de samenleving verwijderd te worden.
Het hoort bij het jong zijn, de grenzen van wat is toegestaan te
verkennen,maar als jongeren daarin te ver gaan moet dat ze wel voor de
rest van hun leven worden afgeleerd. De vraag is echter wat jongeren van
die aanpak leren en waar zij na hun straf of behandeling vervolgens
terechtkomen. Vaak blijkt achteraf dat de hardnekkigste vormen van
9