opmaak Tiecelij° - Reynaertgenootschap

Aantekeningen
1. Mario Vargas Llosa, De eeuwigdurende orgie. Flaubert en Emma Bovary, Amsterdam,
Meulenhoff, 1991, p. 31.
2. Cyriel Buysse, Verzameld Werk, deel 5, Brussel, Manteau, 1979, p. 954-957 en p. 1129-
1138. (Donder De Beul is ook een personage in Het recht van de sterkste.)
3. Willem Frederik Hermans, Droogstoppel, een miskende verzetsheld, in: Boze Brieven van
Bijkaart, Amsterdam, De Bezige Bij, 1977, p. 96. Vergelijk met de visie van Herman Pleij in
zijn opstel ‘Het mecenaat van Droogstoppel’: ‘Wanneer Batavus het voor het zeggen krijgt,
dan is het uit met oorspronkelijke kunst’ (in: Het Nederlandse onbehagen, Amsterdam,
Prometheus, 1991, p. 138).
4. Vergelijk met Rik van Daele, Van den vos Reynaerde. De vos die je ziet, ben je zelf, in: Dirk
de Geest en Marc van Vaeck (red.), Brekende spiegels. Beeldveranderingen in de
Nederlandse literatuur, Leuven, Uitgeverij Peeters/Afdeling Nederlandse Literatuur en volkskunde,
K.U.Leuven, 1992, p. 20.
5. Rik van Daele, Ruimte en naamgeving in Van den vos Reynaerde, Gent, Secretariaat van
de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1994, p. 537. Nagenoeg
dezelfde bewoordingen in Rik van Daele, Van den vos Reynaerde. De vos die je ziet, ben
je zelf, p. 24.
6. Die ‘herkenbaarheid’ verklaart gedeeltelijk waarom Van den vos Reynaerde herhaaldelijk is
geïnterpreteerd als een sleutelroman (o.a. door Jozef de Wilde, Luk Wenseleers, Rudi
Malfliet), maar ook waarom ‘de vos als collectief erfgoed uit de Germaans-Frankische
mythologie’ is beschouwd. Het citaat is ontleend aan Joep Leerssen, De bronnen van het
vaderland. Taal, literatuur en de afbakening van Nederland, 1806-1890, Nijmegen, Uitgeverij
Vantilt, 2006, p. 79. In Leerssens boek krijgt de vos/Reynaert een centrale rol toebedeeld en
wordt hij uiteindelijk omschreven als ‘een onbestemd en haast willekeurig vervormbaar,
multi-inzetbaar symbool’ (p. 165).
7. Joris Reynaert, Botsaerts verbijstering. Over de interpretatie van Van den vos Reynaerde,
in: Hans van Dijk en Paul Wackers (red.), Pade crom ende menichfoude. Het Reynaertonderzoek
in de tweede helft van de twintigste eeuw, Hilversum, Verloren, 1999, p. 280.
8. Zie onder meer Jozef Janssens en Rik van Daele, Reinaerts streken. Van 2000 voor tot
2000 na Christus, Leuven, Davidsfonds, 2001, p. 50-54 en passim. Vergelijk met Rik van
Daele, Van den vos Reynaerde. De vos die ziet, ben je zelf, p. 25 e.v.
9. Zie ook Rik van Daele, Ruimte en naamgeving in Van den vos Reynaerde, p. 524 (‘Willem
moraliseert niet, maar hij schetst de domheid van de hofdieren door hun daden te beschrijven’).
10. Joris Reynaert, Botsaerts verbijstering. Over de interpretatie van Van den vos Reynaerde,
p. 279.
11. Cyriel Buysses bespreking verscheen in De Amsterdammer op 31 december 1911. Ze is na
te lezen in het Verzameld Werk, deel 7, Manteau, Brussel, 1982, p. 195-197.
12. Werner Waterschoot, Reinaert over sinen vader, in: Hans van Dijk en Paul Wackers (red.),
Pade crom ende menichfoude, p. 233-234.
13. Over de pelgrimage als ‘een private regeling tussen’ vos en koning, zie: André Bouwman,
Het dierenepos ‘Van den vos Reynaerde’ vergeleken met de Oudfranse ‘Roman de Renart’,
Amsterdam, Prometheus, 1991, p. 320-321.
14. Terloops wil ik erop wijzen dat oedipaal te duiden seksuele initiaties door of verhoudingen
met tantes wel vaker voorkomen in de literatuur. Zo wordt Louis Seynaeve, het hoofdpersonage
van Hugo Claus’ Het verdriet van België (1983), door zijn wellustige tante Nora seksueel
ingewijd (p. 576 e.v.).
15. Werner Waterschoot, Reinaert over sinen vader, p. 247.
Sint-Niklaas, juli 2007
403
Tiecelijn, 20, 2007