advies - ACVZ

In de zaak Quinn bepaalde het Hof dat “it is clear from the wording of both the French
and the English versions of article 5 para. 1 (f) that deprivation of liberty under this subparagraph
will be justified only for as long as extradition proceedings are being conducted.
It follows that if such proceedings are not being prosecuted with due diligence, the
detention will cease to be justified under article 5 para. 1 (f)”. 26 In deze zaak achtte het
Hof een detentieduur van bijna anderhalf jaar onrechtmatig. Het Hof kwam tot dit oordeel
omdat allereerst pas tien maanden na detentie ter fine van uitlevering werd aangevangen
met het verkrijgen van een uitleveringsbevel. Daarnaast achtte het Hof het
voortduren van de detentie van zes maanden na het verkrijgen van het uitleveringsbevel
op dit punt eveneens strijdig met artikel 5 lid 1 onder f EVRM.
Het due diligence-criterium is door het Hof herhaald in de zaak Chahal. In Chahal overwoog
het Hof in §§ 112-113: ”The Court recalls, however, that any deprivation of liberty
under article 5 § 1 (f) will be justified only for as long as deportation proceedings are in
progress. If such proceedings are not prosecuted with due diligence, the detention will
cease to be permissible under article 5 § 1 (f) (…). It is thus necessary to determine whether
the duration of the deportation proceedings was excessive”. Terwijl in Quinn de
detentieduur in samenhang met het gebrek aan voortvarendheid van de overheid aanleiding
gaf tot de conclusie dat artikel 5 lid 1f EVRM wel geschonden was, kwam het Hof
niet tot deze conclusie in de zaak Chahal. In deze zaak beliep de duur van de detentie
ongeveer drie en een half jaar. Chahal werd verdacht van terrorisme en vormde mogelijk
een ernstig gevaar voor de openbare orde en staatsveiligheid. Dit werd door het Hof
meegewogen in de beslissing omtrent de toelaatbaarheid van de duur van de bewaring.
Het Hof concludeerde dat de lange duur van de detentie reden was voor ‘serious concern’,
maar dat dit niettemin op grond van de bijzondere omstandigheden in deze zaak,
het feit dat de overheid had gehandeld met de nodige voortvarendheid gedurende de
procedure en de aanwezigheid van voldoende garanties tegen willekeurige detentie, niet
strijdig was met artikel 5 lid 1 onder f EVRM. Op grond van deze uitspraak kan worden
beargumenteerd dat een lange bewaringstermijn gerechtvaardigd kan zijn bij zeer bijzondere
omstandigheden (staatsveiligheid, terrorisme), mits wordt voldaan aan het criterium
van ‘due diligence’.
Het Hof heeft zich recent uitgesproken in een aantal bewaringszaken aangespannen
tegen Nederland. 27 Daarbij heeft het Hof de paragrafen 112, 113 en 118 uit het Chahalarrest
als standaard-overweging overgenomen. Benadrukt dient te worden dat er geen
Nederlandse zaken aangebracht zijn waarbij de bewaringstermijn aanzienlijk langer
beliep dan in het beleid en de jurisprudentie min of meer gebruikelijke termijn van zes
maanden. In alle gevallen werd de bewaring na verloop van tijd opgeheven wegens het
ontbreken van zicht op uitzetting.
Steeds heeft het Hof in deze zaken bezien of de duur van de bewaring in verhouding tot
de uitzettingsprocedure excessief was. Hierbij werd getoetst aan het ‘due diligence’ criterium.
In geen van genoemde zaken heeft het Hof geconcludeerd dat van een excessieve
bewaringstermijn in verhouding tot de voortgang van de uitzettingsprocedure sprake
was. Het Hof geeft te kennen dat op grond van de Nederlandse wet, regelgeving en jurisprudentie,
door de vreemdelingenrechter dient te worden getoetst of er een redelijk
26 EHRM 22 maart 1995, Quinn vs. Frankrijk, Series A-311, § 48.
27 EHRM 18 september 2001, appl. nr. 49832/00 (Döner vs. Nederland); EHRM 18 september 2001, appl. nr.
49820/99 (Erdogan vs. Nederland); EHRM 18 september 2001, appl. nr. 49816/99 (Meriç vs. Nederland);
EHRM 18 september 2001, appl. nr. 49817/99 (Polat vs. Nederland); EHRM 18 september 2001, appl. nr.
49844/99 (Çaliskan vs. Nederland); EHRM 18 september 2001, appl. nr. 49825/99 (Över vs. Nederland);
EHRM 18 september 2001, appl. nr. 49866/99 (Çiçek vs. Nederland); EHRM 18 september 2001, appl. nr.
49855/99 (Özmen vs. Nederland).
30