advies - ACVZ

Het recht op VI kan alleen maar worden beperkt door de rechter, die daarover op vordering
van het OM zal beslissen (artikel 15a, eerste lid, Sr).
5.4.2. Herziening Vervroegde invrijheidstelling
Een van de voorstellen in de nota Sancties in Perspectief 60 , is de omvorming van de vervroegde
invrijheidstelling bij de onvoorwaardelijke vrijheidsstraf tot een invrijheidstelling
onder voorwaarden. Hiervoor bestaat inmiddels in de Kamer brede steun, zeker na
de indiening van de motie Soutendijk -van Appeldoorn naar aanleiding van de onvrede
van de toepassing van de huidige VI-regeling. Niet-naleving door de veroordeelde van de
gestelde voorwaarden zal tot herroeping van de vervroegde invrijheidstelling kunnen
leiden. Dit zal naar verwachting de effectiviteit van de voorgestelde regeling ten goede
komen. In deze gevallen wordt nazorg gekoppeld aan effectief toezicht op naleving van
de voorwaarden.
In de negentiger jaren was al eens een voorstel gedaan tot wijziging van de artikelen 15b
tot en met 15d van het Wetboek van Strafrecht (wetsvoorstel 22 999). Hoewel dit voorstel
weer is ingetrokken bevatte het wel een aantal opmerkelijke bepalingen onder meer
voor de categorie van ongewenst verklaarde vreemdelingen.
Het VVI wetsontwerp is door de Minister ingetrokken naar aanleiding van de nieuwe
Penitentiaire Beginselenwet Gevangeniswezen, waarin een andere vorm van voorwaardelijke
invrijheidstelling, voorafgaande aan de vervroegde invrijheidstelling werd
ingevoerd. Gekozen is voor een andere vorm van extramurale executie, te weten het
Penitentiair Programma. Dit programma is echter niet van toepassing op illegale vreemdelingen.
De herinvoering van de voorwaardelijke invrijheidstelling, inclusief het wettelijk toezicht
op de voorwaarden, zal de komende jaren aanmerkelijke inspanningen vragen van de
reclassering op het punt van toezicht en begeleiding, en tevens van gevangeniswezen,
politie, openbaar ministerie en zittende magistratuur. De Minister van Justitie zal in de
loop van 2002 nadere voorstellen doen voor de wettelijke vormgeving. Een commissie
onder voorzitterschap van Prof. Mr. P. Vegter zal hiertoe de minister binnenkort adviseren.
5.4.3.Conclusie
Vooruitlopend op het advies van de commissie Vegter concludeert de ACZV dat er geen
beletselen zijn om op een constructieve wijze met de verruiming van de VI mogelijkheden
om te gaan, onder meer zoals vermeld in paragraaf 3.4.3 van voornoemde beleidsnota
“Sancties in Perspectief ” onder het kopje: VI onder voorwaarden versus de voorwaardelijke
vrijheidsstraf. Aanbeveling: De ACVZ beveelt aan om, al dan niet binnen het
kader van de algehele wijziging van het VI stelsel, specifiek voor illegale tot gevangenisstraf
veroordeelde vreemdelingen, een VVI regeling te realiseren zoals eerder is voorgesteld
in het aangehaalde wetsontwerp 22 999. Uitdrukkelijk moet worden opgenomen
dat VVI niet van toepassing is op een ‘criminele’ illegaal die niet meewerkt aan de vaststelling
van zijn identiteit en nationaliteit en/ of aan zijn daadwerkelijke uitzetting,
onmiddellijk aansluitend aan zijn detentie/ terugkeer naar het land van herkomst of
eventueel naar een ander land dat de toegang van de betrokkene waarborgt.
De VVI zoals hierboven beschreven zal dan met name van toepassing zijn op de langgestrafte
illegale vreemdeling, en wel indien daadwerkelijke uitzetting aansluitend plaatsvindt.
60 Sancties in perspectief. Beleidsnota inzake de heroriëntatie op de toepassing van vrijheidsstraffen en vrijheidsbeperkende
straffen bij volwassenen. Den Haag: Ministerie van Justitie, 2000
54